De vrije uitkering voor Bonaire, Saba en Sint Eustatius voor 2012 wordt met 8,2 miljoen dollar verhoogd tot 42,9 miljoen dollar. Verder komt er een inhaalslag voor essentiële basisvoorzieningen als drinkwater, afvalverwerking, veiligheid van de luchthavens, onderwijshuisvesting en bibliotheken.
Dat schrijft minister Spies (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) in een brief aan de Tweede Kamer.
De vrije uitkering voor de eilanden van Caribisch Nederland is vergelijkbaar met de algemene uitkering aan Nederlandse gemeenten uit het gemeentefonds. De aanpassing van de hoogte van de vrije uitkering volgt op onderzoek naar de hoogte van de vrije uitkering in relatie tot de taken die door de eilanden moeten worden uitgevoerd.
Het kabinet trekt uit het onderzoek de conclusie dat verhoging van de vrije uitkering van 34,7 miljoen dollar naar 42, 9 miljoen een redelijk uitgangspunt is. Bonaire krijgt een verhoging van 4,9 miljoen dollar naar 24,9 miljoen dollar. Sint Eustatius krijgt er 1,3 miljoen bij en ontvangt voortaan 9,2 miljoen dollar. Voor Saba gaat het om een verhoging van 1,2 miljoen dollar naar 8 miljoen. Verder wordt er voor de aanpak van sociaal-economische problemen 800.000 dollar geoormerkt beschikbaar gesteld.
Heffingen
De eilanden hebben ook een eigen verantwoordelijkheid. De heffing en invordering van eilandbelastingen kan worden verbeterd. Ook kunnen nieuwe bronnen van inkomsten worden aangeboord. Zo heffen Sint Eustatius als Saba in tegenstelling tot Bonaire geen grondbelasting (vergelijkbaar met de OZB in Nederland). Hierbij dient wel rekening gehouden te worden met de belastingdruk op de inwoners en de bedrijven van de eilanden.
Prijsstijgingen
Op verzoek van de ministeries van Financiën en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties hebben Ecorys (NL) en Curconsult (CUR) onderzoek gedaan naar de koopkracht op Caribisch Nederland. In dat onderzoek is geanalyseerd welke oorzaken ten grondslag liggen aan de relatief forse prijsstijgingen die zich in 2011 op Caribisch Nederland hebben voorgedaan. Vastgesteld is dat de prijsstijgingen samenhangen met diverse factoren, maar dat de gemeten prijsstijgingen als zodanig goed verklaarbaar zijn.
Belangrijke oorzaak voor de prijsstijgingen op Caribisch Nederland zijn de gestegen prijzen op de wereldmarkt van voedsel, grond- en hulpstoffen, waaronder brandstoffen. Daarnaast is de overstap van de Nederlands Antilliaanse gulden naar de US dollar door winkeliers en restaurants aangegrepen om prijzen in US dollars naar boven af te ronden tot ‘psychologische’ of makkelijk hanteerbare prijzen. De invoering van het nieuwe fiscale stelsel op Caribisch Nederland heeft slechts een beperkte invloed gehad op de prijsstijgingen.
Bestedingsbelasting
Een deel van dat effect vloeit bovendien voort uit onjuiste toepassing van de algemene bestedingsbelasting door vooral kleinere ondernemers. Dat laatste heeft ertoe geleid dat hun cliënten meer (belasting) betalen dan nodig is. Via aanvullende voorlichting zal de Belastingdienst / Caribisch Nederland deze onjuiste toepassing proberen terug te dringen, waardoor prijzen weer iets zouden kunnen dalen.
Ook de samenloop van het nieuwe fiscale stelsel van Caribisch Nederland met het fiscale stelsel Sint Maarten en – in mindere mate – Curaçao – heeft bijgedragen aan de prijsstijgingen op Caribisch Nederland omdat er in bepaalde gevallen sprake is van dubbele indirecte belastingheffing. Sint Maarten zou een regeling moeten treffen die ertoe leidt dat inwoners van Sint Eustatius en Saba en daar gevestigde bedrijven belastingvrij (duurzame) consumptiegoederen in Sint Maarten zouden kunnen kopen. Tussen Bonaire en Curaçao kan in veel gevallen al belastingvrij worden gehandeld.
In het koopkrachtonderzoek is tevens vastgesteld dat de verandering in het fiscale stelsel ervoor heeft gezorgd dat vrijwel iedereen er netto op vooruit is gegaan. Dit geldt echter niet voor personen die geen (loon- of inkomsten-) belasting betaalden (en betalen), waaronder veel parttimers. Ten aanzien van ondernemers geldt dat vooral het inkomen van kleinere ondernemers onder druk is komen te staan
Onderzoek
Minister Spies wil ook kijken of zaken misschien niet eenvoudiger, en dus goedkoper geregeld kunnen worden voor de eilanden. Er komt daarom een onderzoek naar taakverlichting en deregulering, waarbij ook naar de mogelijke besparingen zal worden gekeken.
