Er zijn de afgelopen vijftien jaar meer dan 1000 multifunctionele accommodaties gebouwd en er is ongeveer 10 miljard euro in geïnvesteerd. Bijna de helft van de MFA’s is in bezit van gemeenten. De gebouwen, gedeeld door diverse maatschappelijke organisaties, worden door gemeentes vaak als problematisch ervaren.
Multifunctionele accommodaties (MFA’s) zouden te duur, te groot en te complex zijn. De gebouwen hebben een maatschappelijke functie en zijn doorgaans met belastinggeld gebouwd. Gebruikers zijn volgens Bouwstenen voor Sociaal over het algemeen niet tevreden en er zijn veel klachten over het beheer en de beheerkosten. Naar aanleiding van de aanhoudende kritiek uit verschillende hoeken liet Bouwstenen in 2016 onderzoek doen door verschillende partijen in het veld. Op 1 december werden de resultaten van het afgelopen jaar bekend gemaakt.
10 miljard
Uit Kadaster-onderzoek blijkt dat er sinds 2000 circa 1200 multifunctionele accommodaties (MFA’s) zijn gebouwd, waarvan zo’n 500 met een onderwijsfunctie. Het is een schatting, omdat multifunctionaliteit als kenmerk niet staat geregistreerd bij het Kadaster. Daarom zijn samen met Marc van Leent, trekker van het Bouwstenen-netwerk ‘Samen onder één dak’, criteria ontwikkeld voor de selectie. Daarmee komt de schatting op ongeveer 1200 uit. Uitgaande van een gemiddeld investeringsniveau van 2000 euro per vierkante meter is er in totaal ongeveer 10 miljard euro geïnvesteerd.
Problematisch
Bijna de helft van de MFA’s is in het bezit van gemeenten, zo’n 570. Een groot aantal panden (34 procent) is in handen van verschillende partijen. Corporaties hebben slecht zeven procent van de panden in volledig eigendom. Volgens Van Leent hebben de gebouwen een niet al te beste reputatie: “MFA’s zijn bijna altijd een gemeentelijk initiatief, gestart vanuit de verwachting dat het delen van ruimte leidt tot meer maatschappelijke opbrengsten voor minder geld. Maar daar komt weinig van terecht, ze staan bij gemeenten te boek als dure gebouwen waar veel geld bij moet. MFA’s worden vaak als problematisch en lastig te beheren ervaren,” zegt hij in het Bouwstenen-magazine Schoolfacilities.
Ook de gebruikers werden ondervraagd. Opvallend is dat ondanks de kritiek, een ruime meerderheid van 65 procent niet in een eigen gebouw zou willen werken en bijna 60 procent in de toekomst opnieuw voor een MFA zou kiezen. Dit kwam ook al naar voren in een tussentijdse evaluatie van de onderzoeken in mei.
Oorzaak
De samenwerking wordt overwegend als positief gezien, maar vooral aan de uitvoering zou nog het een en ander schorten. Dit zou verklaard kunnen worden door het feit dat in meer dan de helft van de gebouwen de samenwerking geen juridische vorm heeft. Er is geen vorm waarin het gezamenlijk belang in de organisatie is verankerd of wordt aangestuurd. Een kwart van de gebouwen wordt beheerd door een stichting. Bij tien procent is alleen sprake van informeel ad hoc overleg.
