Minister Schouten van Armoede adviseerde gemeenten studenten uit te sluiten van de categoriale bijzondere bijstand voor de energietoeslag. Studenten die in de problemen komen door een hoge energierekening kunnen volgens haar terecht bij de individuele bijzondere bijstand. Ze vroeg de landsadvocaat of dit juridisch houdbaar is en die geeft haar gelijk.
Dat schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer. Schouten bleef eerder al bij haar besluit om geen energietoeslag uit te keren aan studenten. Anders zouden alle studenten vanaf 21 jaar die tot de doelgroep behoren deze ontvangen. Maar de minister zegt dat een groot deel van hen niet geraakt wordt door de stijgende energiekosten. Zoals degenen die nog thuis bij hun ouders wonen en uitwonende kamerbewoners, met een huurprijs inclusief energiekosten.
Handreiking
Dit standpunt werd vastgelegd in het Wetsvoorstel eenmalige energietoeslag 2022, dat is goedgekeurd door de Eerste en Tweede Kamer. En ook in de bijbehorende Handreiking eenmalige Energietoeslag 2022.
‘Gemeenten krijgen ondanks de genoemde Handreiking te maken met aanvragen van studenten om categoriale bijzondere bijstand in de vorm van de eenmalige energietoeslag te ontvangen,’ schrijft Schouten. Daarom heeft ze een tekst opgesteld om de handreiking aan te vullen. ‘Ik heb, met name op verzoek van de VNG, de landsadvocaat advies gevraagd over de concepttekst tot aanvulling van de handreiking.’
Legitiem
De bewindsvrouw vroeg ‘of de tekst een voldoende en juridisch houdbare rechtvaardiging bevat voor het maken van onderscheid tussen studenten en doelgroepen binnen het gemeentelijk minimabeleid’. De landsadvocaat is van mening dat het goed verdedigbaar is dat het een legitiem, doelmatig en proportioneel middel is. Zo is ook te lezen in het advies.
Volgens de landsadvocaat is de argumentatie voor de studentenuitzondering uitvoerig opgenomen. ‘Dat neemt niet weg dat de argumentatie op onderdelen zou kunnen worden gestroomlijnd en steviger kan worden gemotiveerd. Bijvoorbeeld aan de hand van de elementen die bij toetsing aan het gelijkheidsbeginsel worden langsgelopen,’ meldt het advies. ‘Een praktische oplossing is om in een afsluitende paragraaf de argumentatie gegroepeerd op een rij te zetten, zodat in één oogopslag duidelijk is dat en waarom het onderscheid legitiem, doelmatig en proportioneel is.’
Aanpassen
Naar aanleiding van het advies van de landsadvocaat past de minister de Handreiking eenmalige energietoeslag aan. Toch blijft het enigszins onduidelijk allemaal. Studenten mogen dus juridisch uitgesloten worden als groep van de energietoeslag als bijzondere bijstand, maar hebben er in sommige gevallen toch recht op.
In de beleidsregels staat namelijk: ‘Bij het opstellen van deze beleidsregels zijn de uitgangspunten van de Handreiking eenmalige energietoeslag en de landelijke richtlijn in ogenschouw genomen. Waar dit past binnen ons beleid bijzondere bijstand, is dit overgenomen. Dit betekent bijvoorbeeld dat we studenten en jongeren tot 21 jaar niet uitsluiten voor de energietoeslag. Waar zij een zelfstandige woning hebben met een energiecontract en leven van een laag inkomen, hebben zij op dit moment net zo goed te maken met energiearmoede.’
Toch toeslag
En zo kunnen studenten in veel gemeenten toch energietoeslag aanvragen. Doorgaans gaat het daarbij om studenten die zelfstandig wonen én zelf de energierekening betalen. Die gemeenten gaven ook aan niet af te wachten met welke regels Schouten kwam naar aanleiding van de uitspraak van de Rechtbank Gelderland. Door die uitspraak was het voor gemeenten helemaal onduidelijk hoe ze met de toeslag voor studenten moesten omgaan. Recent voegden ook Leidschendam-Voorburg en Nuenen zich bij het rijtje. Net als Haarlem.
‘Hiermee neemt Haarlem de uitspraak van de Rechtbank Gelderland over. Vooruitlopend op het aanpassen van de beleidsregel worden besluiten op aanvragen energietoeslag 2022 van studenten behandeld zonder de uitsluitingsgrond voor studenten toe te passen,’ aldus het collegebesluit.
Uitspraak rechter
De landsadvocaat gaat in het advies ook in op die uitspraak. Hij geeft aan dat er op het moment van de uitspraak nog andere regels golden dan nu. ‘Inmiddels beschikken gemeentebesturen over de wettelijke bevoegdheid om aan alleenstaanden of een gezin categoriaal bijzondere bijstand te verlenen in de vorm van een eenmalige energietoeslag.’
De rechtbank stelt volgens de advocaat terecht vast dat studenten zich in precies dezelfde situatie kunnen bevinden qua inkomen en energiekosten als niet-studenten die wel in aanmerking komen voor energietoeslag. ‘Daarmee is volgens ons, anders dan de rechtbank oordeelde, niet gezegd dat het uitsluiten van studenten als categorie aan het doel van de wetgever voorbijgaat. Wij delen dat oordeel van de rechtbank niet.’
Geef een antwoord