Gemeenten laten een besparing van 450 miljoen euro per jaar liggen. Door betere samenwerking in de waterketen is structureel winst te boeken.
– Column –
Hans Middendorp
Alle regio’s moeten ‘koploper’ worden in de afvalwaterketen, is de conclusie van de Algemene Waterschapspartij.
De visitatiecommissie waterketen, onder leiding van voorzitter Karla Peijs, heeft haar tweede beoordeling over de voortgang van de samenwerking in de afvalwaterketen aangeboden aan minister Melanie Schultz op 23 januari 2014. De commissie had zichzelf de volgende vraag gesteld: ‘Leiden de afgesproken doelen uit het Bestuursakkoord Water (BAW) voor kosten, kwetsbaarheid en kwaliteit (de drie K’s) tot een structurele besparing van 380 miljoen euro per jaar in de afvalwaterketen? (+70 miljoen voor drinkwater = 450 miljoen)’.
Ambities
De visitatiecommissie heeft inzichtelijk gemaakt,, hoe ver de ca. 50+ regionale samenwerkingsverbanden van gemeenten + waterschappen al op weg zijn met hun ambities voor de waterketen, hun plannen en de uitvoering van hun plannen. Met de kanttekening dat de commissie de beoordeling heeft gedaan op basis van de ingeleverde informatie, de commissie was zo vriendelijk om deze informatie niet te auditen.
De eerste beoordelingsvraag luidde: ‘wordt er wel voldoende ambitie getoond?’ (criterium A). De regio’s die afvallen op criterium A worden door de commissie ‘achterblijver’ genoemd en niet verder beoordeeld. De tweede vraag luidde: ‘Zijn de plannen concreet, en gaat de kostenbesparing (niet) ten koste van de kwaliteit?’ (criterium B). Als op één van de twee onderdelen (concreet en kwaliteit) een ‘nee’ wordt gescoord, dan valt de regio af. Ik noem deze groep voor het gemak de ‘middenmoot’.
De groep regio’s die wel aan criterium B voldoet, noem ik dan ‘middenmoot-plus’. Deze groep mocht door naar de derde vraag: ‘implementatie: bestuurlijk vastgelegd, planvorming en uitvoering’ (criterium C). Alleen regio’s die aan alle drie de onderdelen voldoen, verdienen de score C en worden door de commissie aangemerkt als ‘koploper’.
Commissie: Nog veel extra inspanning nodig
De uitkomsten vallen niet tegen, maar ze vallen ook zeker niet mee. Het goede nieuws is dat er 17 regio’s zijn waar de samenwerking in de afvalwaterketen al tot concrete maatregelen heeft geleid (‘koploper’). Tegelijkertijd is het slechte nieuws dat er ook 10 regio’s zijn, die nog niet eens echt zijn begonnen (‘achterblijver’). De commissie put zich uit in bestuurlijke wolligheid over het ‘peloton’.
Deze groep van 23 regio’s bestaat enerzijds uit de groep regio’s die alleen criterium A voorbij zijn (maar niet aan alle onderdelen van het criterium B voldoet), en anderzijds uit een groep ‘middenmoot-plus’ die al wel aan criterium B voldoet, maar nog niet ver genoeg is bij de planvoorbereiding en uitvoering (criterium C). De zorg is natuurlijk dat het peloton vooral uit die eerste groep ‘middenmoters’ bestaat, die weliswaar hun intenties hebben geformuleerd, maar daar voorlopig nog geen ‘handen-en-voeten’ aan heeft gegeven.
En het venijn zit in de staart van het rapport van de commissie, in haar conclusie dat het ‘totale geambieerde structurele besparingsbedrag in 2020, voor zover de commissie kan achterhalen, nog niet optelt tot 380 miljoen’ (+70 miljoen voor de drinkwaterbedrijven). Tot hoeveel euro’s dan wel, houdt de commissie wijselijk voor zich. Per slot van rekening vang je meer vliegen met stroop dan met azijn, en als het peloton in de weerstand schiet, dan worden de doelen van het BAW zeker niet gehaald!
Interne besparingen
Overigens, ook interne besparingen op de eigen rwzi’s tellen mee, heeft de visitatiecommissie besloten. Er is dus nog veel werk aan de winkel.
_____________________________________________________________________________________________________
Hans Middendorp is lid van het landelijk bestuur van de Algemene Waterschapspartij en consultant strategie en water.
