Uit een jaarlijkse analyse van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat de kwaliteit van leven van Nederlanders hoog is, maar ook dat bij een groep mensen de problemen zich blijven opstapelen. Het gaat om ongeveer 4 procent van de volwassenen. Zij maken veelal gebruik van gemeentelijke voorzieningen.
Aan de hand van kerncijfers brengt het SCP de ontwikkelingen in kaart op het gebied van onderwijs, arbeid, inkomen, gezondheid, vrijetijdsbesteding, maatschappelijke participatie, sociale veiligheid en wonen. Uit De sociale staat van Nederland 2018 blijkt dat de kwaliteit van leven van Nederlanders hoog is. Ook dit jaar geven Nederlanders hun leven een 7,8.
De meeste mensen voelen zich gezond en gevoelens van onveiligheid nemen af. De kwaliteit van woningen blijft geleidelijk stijgen en de tevredenheid met de woning is hoog. Het opleidingsniveau stijgt en na economisch roerige tijden neemt de werkloosheid af en herstelt de koopkracht. Tegelijk vertaalt het economische herstel zich nog niet in een verbetering van de leefsituatie en zijn er hardnekkige verschillen tussen groepen in de samenleving.
Problemen
Zo stapelen de problemen zich bij een groep mensen op, aldus het SCP. In de cijfers is dat terug te zien bij mensen die feitelijk een slechte leefsituatie hebben én ontevreden zijn met het leven. Dit is ongeveer 4 procent van de volwassenen in Nederland. Dit aandeel blijkt in de afgelopen tien jaar niet kleiner te zijn geworden. Een groot deel wordt ondersteund met gemeentelijke voorzieningen in het sociaal domein: de Participatiewet, de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
Hulp sociaal domein
Maar dat de hulp aan mensen in het sociaal domein niet altijd goed gaat, vooral als er raakvlakken zijn tussen verschillende wetten of onderdelen ervan, blijkt volgens het SCP onder meer uit de evaluaties van de Hervorming Langdurige Zorg en de Jeugdwet. Ook is de verwachting dat er de komende jaren een tekort aan mantelzorg zal ontstaan, dat in vergrijzende krimpregio’s groter zal zijn dan in andere regio’s. Voor specifieke groepen is eenzaamheid bovendien een probleem: mensen die gebruikmaken van de Wmo rapporteren vaker dan gemiddeld eenzaam te zijn.
Zelfredzaamheid
Verder wijst het SCP erop dat er met de decentralisaties een groter beroep op burgers zelf gedaan wordt en de overheid meer zelfredzaamheid verwacht van mensen en hun sociale netwerk. ‘Het is duidelijk dat er grenzen zijn aan de hulp die mensen uit hun eigen netwerk kunnen krijgen en dat er mensen zijn op wie het adagium zelfredzaamheid niet van toepassing is en ook niet zal worden. Voor een deel van hen, zoals mensen met een verstandelijke beperking, heeft dit te maken met het ingewikkelder worden van de samenleving, zoals digitalisering van het dagelijks leven.’
