Alle twaalf gemeenten in Drenthe ondertekenden recent een convenant om de leefbaarheid van mensen met dementie in hun gemeente en provincie te versterken. Wat betekent dat convenant en wat houdt een dementievriendelijke gemeente eigenlijk in?
Steeds meer mensen krijgen met dementie te maken. Dat is de naam voor een combinatie van symptomen (een syndroom) waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken. Door de vergrijzing en het stijgen van de levensverwachting zullen in 2040 ruim een half miljoen mensen aan de ziekte lijden, zo schrijft Alzheimer Nederland.
Dementie in Drenthe
Dat betekent ook dat steeds meer inwoners én organisaties in een gemeente steeds vaker hiermee te maken krijgen. Op verschillende plekken in Nederland staat het streven om dementievriendelijk te zijn op de gemeentelijke agenda. Zo besloten in Drenthe recent alle twaalf gemeenten zich samen met de provincie Drenthe en organisaties als Zilveren Kruis, Alzheimer Nederland, Netwerk Dementie Drenthe en Samen Dementievriendelijk in te zetten voor een dementievriendelijke provincie. Zij ondertekende het convenant Dementievriendelijk Drenthe.
Emmen is een van die gemeenten: ‘De partijen die het convenant ondertekenden willen inwoners, ondernemers en hun eigen medewerkers bewust maken van de impact van dementie voor de mens met de ziekte, hun directe omgeving en de samenleving. Dit doen zij onder meer door het aanbieden van gratis trainingen, het organiseren van informatiebijeenkomsten en het ondersteunen van publiekscampagnes. Zo wordt Drenthe een provincie waar de signalen van dementie beter worden herkend en er meer adequaat op wordt gereageerd.’
Daarnaast zetten de gemeenten in op zorg en aandacht voor mensen die ermee te maken krijgen. ‘We zijn erop gericht dat mensen met dementie zo lang mogelijk hun waardigheid en zelfstandigheid behouden en mee blijven doen. Naast brede aandacht voor bewustwording en meer kennis in de samenleving zetten wij ons in voor goede zorg en ondersteuning voor degene met dementie en diens naasten,’ aldus Emmen.
Dementievriendelijke gemeenten: drie pijlers
Wat houdt het eigenlijk in, een dementievriendelijke gemeente? Samen dementievriendelijk, een vijfjarig programma (dat startte in 2016) als initiatief van belangenorganisatie Alzheimer Nederland, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de pensioenuitvoeringsorganisatie PGGM, benoemt drie belangrijke pijlers voor gemeenten.
- In een dementievriendelijke gemeente kunnen mensen die aan de ziekte lijden zo lang mogelijk meedoen in de samenleving.
- Er is begeleiding op maat mogelijk, ook voor mantelzorgers.
- Een gemeente houdt zich bezig met het vergroten van kennis over de ziekte, binnen de eigen organisatie en de gemeenschap.
‘Zo ontstaat een gemeenschap waarin iedereen dementie accepteert: van bakker en buurman tot sportclub en wijkagent. Waarin mensen met de ziekte gewoon boodschappen doen, hun bankzaken regelen, naar hun vereniging gaan of de bibliotheek of een museum bezoeken. En waarin de gemeenschap hen een handje toesteekt wanneer zij het even niet meer weten.’
Hulpmiddelen
Om concreet aan de slag te gaan met deze drie pijlers staan er op de site Samen Dementievriendelijk veel gratis hulpmiddelen. Zo kan een gemeente via de organisatie kosteloos een training aan inwoners aanbieden, om dementie sneller te leren herkennen en te weten hoe ze vervolgens hulp kunnen bieden. Er zijn trainingen (op locatie of online) voor medewerkers, bijvoorbeeld voor wie op het gemeentehuis werkt of telefoontjes beantwoordt. De organisatie biedt ook een stappenplan met wat je als gemeente kunt doen, bijvoorbeeld hoe je participeert in een ‘dementienetwerk’ of hoe je begeleiding op maat mogelijk maakt. Verder is er een voorbeeldconvenant beschikbaar en een plan voor uitvoering.
Focusbrief en praktijkvoorbeelden
Ook Alzheimer Nederland heeft veel informatie beschikbaar die gemeenten ondersteunt bij hun zorgtaak. De organisatie stelde dit voorjaar bijvoorbeeld de focusbrief ‘Langer thuis bij dementie in 10 punten’ op. Daarin staan tien praktische aanbevelingen voor gemeenten waardoor mensen met dementie veiliger en langer thuis kunnen wonen, met meer balans voor de mantelzorger en oog voor maatwerk en preventieve maatregelen. Daarnaast heeft de organisatie veel online hulpmiddelen beschikbaar, zoals factsheets met cijfers per gemeente, ondersteuning voor Wmo-consulenten of een stappenplan op weg naar betere dementiezorg. Voor meer inspiratie is er het digitale boekje ‘Langer meedoen’ met tien voorbeelden om gemeenten dementievriendelijk(er) te maken.
