Verschil tussen schuldhulp en dienstverlening

In de jaarverslagen van de brancheorganisatie (NVVK) is te lezen dat rond de 15 tot 25% van de mensen die zich bij schuldhulpverlening aanmeldt, succesvol wordt geholpen. Hierover zijn de meningen echter wel verdeeld.

– Column –

Frederik Brand

Er bestaat al jaren een discussie over de kwaliteit van schuldhulpverlening. Een deel van de mensen vindt dat deze percentages een vertekend beeld geven en dat er meer oplossingen worden geboekt. Het andere deel is het eens met deze bewering en vindt dat dit percentage omhoog moet. Een belangrijk aspect bij deze twee verschillende standpunten is het verschil van inzicht over wat schuldhulpverlening of –dienstverlening nu eigenlijk inhoudt.

Het onderscheid tussen schuldhulpverlening of schulddienstverlening heeft twee aspecten. Is sprake van het puur en alleen financieel ondersteunen van mensen met schulden, waarbij het oplossen van de schulden het (enige) doel is? Of is juist sprake van het bieden van dienstverlening, waarbij ook de achterliggende oorzaak van de schuldenproblematiek wordt meegenomen.

Het gaat daarbij niet alleen om het oplossen (of hanteerbaar maken) van de schulden, maar vooral ook het meer financieel zelfredzaam maken van mensen. Deze twee doelen, uitgangspunten of uitersten maken dat er in de uitvoering ook wezenlijke verschillen ontstaan. Het puur financieel technisch helpen van mensen vraagt om een andere benadering en werkproces dan het ondersteunen in de volle breedte. Uit dit onderscheid komt ook de discussie voort tussen schuldhulpverlening en schulddienstverlening.

Wet gemeentelijke schuldhulpverlening
Per 1 juli 2012 is de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening in werking getreden. Met deze wet zijn gemeenten verantwoordelijk geworden voor de hulp bij schulden van hun burgers. Veel gemeenten hebben deze nieuwe wet aangegrepen om een beleidsmatige heroverweging te maken over schuldhulpverlening en de achterliggende problematiek. Bij het maken van beleidskeuzes spelen dezelfde twee aspecten, die het onderscheid tussen schuldhulpverlening en schulddienstverlening kenmerken, een belangrijke rol. Gemeenten hebben de voorkeur om de schuldenproblematiek zo effectief mogelijk aan te pakken.

Dit betekent voorkomen van schulden in het algemeen, het voorkomen van recidive en daarmee het oplossen van het probleem dat aan de schulden ten grondslag ligt. Veel gemeenten hebben de schuldhulpverlening uitbesteed. Hierbij was de uitvoering vaak gericht op het puur financieel-technische aspect. Daarnaast werden veel klanten onder budgetbeheer gebracht. Een activiteit die ook alleen technisch werd ingestoken, waardoor een groot deel van deze klanten vaak jarenlang onder budgetbeheer zaten.

Steeds meer gemeenten zijn zich aan het bezinnen op hun huidige beleid en uitvoeringspraktijk en nemen sinds de recente wetswijziging (delen van) de schuldhulpverlening in eigen hand. Hierbij maken zij de afweging of zij beleidsmatig de integrale schuldhulpverlening willen gaan uitvoeren, waarbij de financiele zelfredzaamheid moet worden bevorderd en de oorzaak van de schulden moet worden opgelost. Vanuit deze integrale benadering spelen meerdere partijen een rol, die allen op hun eigen terrein de dienstverlening bieden. Voorbeelden hiervan zijn de maatschappelijk werkers, verslavingsverzorgers en budgetadviseurs.

Integrale schuldhulpverlening
Met deze verandering wordt de relatie van de uitvoerders van schuldhulpverlening, die in opdracht van gemeenten werken, met hun opdrachtgevers anders. Zij worden gevraagd om meer integrale schuldhulpverlening te gaan uitvoeren en dit vergt ook een bredere kennis op zowel financieel gebied maar ook op het terrein van maatschappelijke ondersteuning. Alternatief is dat gemeenten een deel van de schuldhulpverlening zelf gaan uitvoeren, en hun opdrachtgevers gaan benaderen vanuit de puur financiële schuldhulpverlening.

Welke van de twee alternatieven ook wordt gekozen: de keuze heeft direct impact op de werkprocessen, de inrichting van ondersteunende softwareoplossing en de manier waarop het management en bestuur moet worden gerapporteerd. Wilt u weten hoe dit daadwerkelijk uitpakt in de praktijk? Dit leest u in een volgende blog.
______________________________________________________________________________________________________
Frederik Brand is accountmanager Publiek bij Stratech.