Veel kan fout gaan als gemeenten hun nieuwe taken gaan uitvoeren, klinkt steeds vaker. De vijf grootste zorgen op een rij.
Tijdens het jaarcongres van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten klonk de unisono bezwering van haar voorzitters Kriens en Jorritsma dat het tijd is te stoppen met twijfelen aan het welslagen van de transities in het sociaal domein. Met het naderen van de deadlines voor het uitvoeren van de nieuwe taken komen allerhande organisaties evenwel naar buiten met twijfels, zorgen en kritiek.
De meest gehoorde?
Privacy
Jarenlang gingen de meeste discussies over de taken om geld en beleidsruimte. Langzamerhand dringt door dat het delen van informatie essentieel is. Hoe dat praktisch moet worden geregeld, is nog vaak de vraag. Gekoppeld hieraan is de vraag hoe de privacy van vaak kwetsbare inwoners zal worden gewaarborgd. Het antwoord laat op zich wachten, blijkt uit onderzoek. Met name als het gaat om de Jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen zijn de zaken op dit gebied niet goed geregeld, stelt onder meer het College bescherming persoonsgegevens.
Wmo 2015
De nieuwe, nog bredere Wmo ging met de hakken over de sloot door de Eerste Kamer. Het gebruik van persoonsgebonden budgetten wordt puzzelen. Mensen met een grote zorgbehoefte worden gedupeerd door de wet, is de vrees. Van een zachte landing zal geen sprake zijn, stelt directeur Jos de Blok van Buurtzorg Nederland. Uit een rondgang blijkt dat circa 40 procent van de ondervraagden zegt te weinig kennis hebben van de zorg.
Het nieuwe verdeelmodel voor de WMO zorgt ondertussen wel voor discussie. Ruim honderd gemeenten gaan door dat objectieve model behoorlijk in budget op achteruit.
En ja, ook de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning zal de privacy van zorgcliënten te veel schaden, waarschuwt Privacy Barometer.
Jeugdzorg
Dan de zorg voor kwetsbare kinderen en jongeren, en hun ouders. Ook de budgetten voor deze taak zijn oeverloos bediscussieerd. Dit heeft echter niet geleid tot volledige duidelijkheid voor jeugdzorgaanbieders. Het Bureau Jeugdzorg in Overijssel noemt de transitie alvast een drama. Ook in de regio Zuidoost Utrecht wordt de noodklok geluid. Een vacuüm dreigt, waarschuwt Kinderombudsman Marc Dullaert.
Vallen kinderen tussen de wal en het schip? Het antwoord van VNG is ook nu weer: ‘Dat laten wethouders niet gebeuren’. Ondertussen laat het Rijk wel 11 van de 42 regio’s doorlichten omdat daar “nog nog onvoldoende zekerheid wordt geboden”. Reden voor Jeugdzorg Nederland om te roepen om een noodwet.
De checklist Inrichting Toegang Jeugdhulp is bijzonder behulpzaam voor gemeenten uit alle Jeugdzorg regio’s om in ieder geval de meest essentiële zaken per 1 januari goed voor elkaar te hebben.
Gelukkig hebben we straks wijkteams, toch? Nou, ook daar zijn nog flink wat kanttekeningen bij te maken.
De Participatiewet
Het paradepaardje van staatssecretaris Jetta Klijnsma zal niet fris uit de stal hobbelen vanaf begin 2015. De wet is van alle kanten aangevallen en navenant aangepast al naar gelang er meerderheden waren of akkoorden werden gesloten. De nadruk lag sterk op het aan het werk krijgen van arbeidsgehandicapten, terwijl er natuurlijk ook werklozen zonder handicap zijn. Of het quotum van arbeidsgehandicapten die aan het werk moeten zal worden gehaald, is ook sterk de vraag.
Gelukkig gaan we integraal werken, toch? “Bestuurders en ambtenaren zien win win-situaties, maar de samenwerking komt vaak moeizaam van de grond.” Zo waarschuwt onderzoekster Judith van der Veer in haar bijdrage aan het boek Bouwplaats lokale verzorgingsstaat bijvoorbeeld als het gaat om de verlangde ontkokering. En ja, ook hier is het delen van informatie weer belangrijk.
De rol van het Rijk
Naast het hanteren van de kaasschaaf is het decentraliseren van taken in combinatie met de zogenoemde efficiencykortingen een beproefde methode om te bezuinigen voor de nationale overheid. Burgemeester Eberhard van der Laan zei dit ooit in een zaal vol bestuurders bij de jaarlijkse vergadering van de VNG. Hoewel zijn opmerking de handen op elkaar kreeg, blijft het snijden met transities nog staande praktijk. Het kabinet heeft ook haast en tegelijkertijd moeite om de controle te verliezen aan gemeenten.
Is het Rijk zelf wel klaar voor deze transities, was een retorische vraag aan staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid.
Het is met recht een complexe puzzel te noemen, maar zijn we nog wat vergeten? Ja: passend onderwijs. Dat gebeurt wel vaker.
Geef een antwoord