Casus: Handhaven dreiging woonwagenkamp

“Een bijzonder trieste zaak die alleen maar verliezers kent”, is de conclusie. Had de gemeente Leudal het vijftien jaar durende conflict tussen woonwagenbewoners en het gezin dat naast hun kamp woonde kunnen voorkomen?

De situatie in Haelen, later onderdeel van de gemeente Leudal, is volledig uit de hand gelopen. Beelden van een man die een hek rond zijn huis probeerde te verdedigen tegen de politie die het weg wilde halen, zijn vaak te zien geweest. Een jarenlang conflict tussen het gezin Ruiter-Barel en hun buren van het woonwagenkamp ging vooraf aan de uit de hand gelopen handhavingsactie in de zomer van 2012.

Het hek was bedoeld als beschermingslinie tegen de constante bedreigingen, vernielingen en zelfs het afslachten van de kippen van het gezin door de bewoners van het kamp. En zo zijn er nog meer incidenten die leiden tot meerdere veroordelingen van rechters.

Geweld

“De commissie constateert dat aan de gebeurtenissen op 21 juni 2012 vele andere gebeurtenissen van juridische, gewelddadige, provocerende en publicitaire aard met hoge materiële en immateriële kosten vooraf zijn gegaan”, staat in het onderzoek (zie bijlage) naar het langlopende hoofdpijndossier.

“Conflicten met dergelijke hoge kosten met meerdere partijen en een veelheid aan gebeurtenissen van strafrechtelijke, bestuursrechtelijke, civielrechtelijke en publicitaire aard, doen eerder denken aan een ‘lokale oorlog’ dan een klassiek handhavingsvraagstuk.”

Er is kritiek op het gezin, uiteraard vooral op de man die zijn hek met pijl en boog en een brandbom wilde verdedigen. Ook is er kritiek op de politie, vooral op het trekken van wapens door agenten op die middag in juni. Eerder al, tien jaar eerder zelfs, trad de politie hardhandig op tegen de man des huizes: Gijsbert Ruiter, die hierdoor arbeidsongeschikt raakte.

Drie partijen in de gemeenteraad van Leudal wilde het optreden van de politie kritisch laten onderzoeken. Hun motie vond gisteravond echter geen meerderheid. Ook een motie van afkeuring tegen waarnemend burgemeester Hans Smulders haalde het niet.

Bestemmingsplan gemeente
Het conflict begon met de vraag van het gezin Ruiter-Barel om te handhaven op het woonwagenkamp. De bewoners handelden in strijd met het bestemmingsplan van hun kamp De Bosrand. Er werd gebouwd en gewerkt terwijl dat illegaal was. De gemeente liet dit grotendeels toe en regelde ook geen andere plek voor de bewoners om te werken, op het nabijgelegen industrieterrein bijvoorbeeld.

Na de klacht van het gezin begonnen de treiterijen van de woonwagenkampbewoners. In 2007 begon de gemeente een proces van mediation, maar dit volgens de commissie zonder enig resultaat. Rond de handhaving van het hek rond de woning hadden ambtenaren van Leudal last “van een gebrek aan reflectie”.

Het strenge optreden tegen de vader, moeder en zoon was het gevolg “van vooroordelen, intimidatie, overschatten van de eigen mogelijkheden, verkokering, getergdheid, geldingsdrang en andere vormen van valkuilen in het openbaar bestuur.”

Wortel en stok
Het conflict is niet ten einde. “Normalisatie met betrekking tot de situatie op en in de omgeving van woonwagencentra kan naar de mening van de commissie alleen geschieden, indien er sprake is van een systeem van wederkerigheid. Immers, dit is veelal ook de wijze waarop bewoners van woonwagencentra zelf gewend zijn te denken en handelen: doe jij wat voor mij, dan doe ik wat voor jou.”

De gemeente zou de kampers een wortel moeten aanbieden in de vorm van een werkplaats op het industrieterrein. Verder zou de woning van het gezin door Leudal moeten worden aangekocht.

Gijsbert Ruiter zit nog vast. Tegen hem is acht jaar cel geëist.