In Rotterdam rijdt vanaf 1 augustus een zelfrijdende bus. Het is de eerste zelfrijdende bus op de openbare weg in Nederland. Maar ook andere gemeenten en provincies denken na over de mogelijkheden, of zijn er al mee aan het experimenteren.
De bus rijdt van metrostation Meijersplein naar Rotterdam The Hague Airport. Er kunnen 20 passagiers meerijden, en de bus is rolstoeltoegankelijk. De afgelopen tijd heeft de bus testritten gereden zonder passagiers. Vanaf 1 augustus kunnen mensen meerijden.
Voorlopig rijdt er nog een chauffeur mee die de bus eventueel handmatig kan besturen. Over een jaar wordt gekeken of dat ook echt nodig is, of dat supervisie op afstand voldoende is. Het plan van de gemeente is om in de toekomst meer automatisch vervoer in te zetten. Dat zou positief kunnen zijn voor de kosten, verkeersveiligheid en CO2-uitstoot.
De weg op onder voorwaarden
De RDW heeft de bus getoetst en (tijdelijk) goedkeurig gegeven voor gebruik. Dat gebeurt onder de Prototyperegeling. Daarmee wordt het mogelijk om innovatieve voertuigen onder voorwaarden toe te laten op de openbare weg, om data te verzamelen voor verdere ontwikkeling. Ook aan de ritten van de Rotterdamse bus zijn voorwaarden verbonden. De bus mag alleen in het vastgestelde gebied rijden, en er moet een chauffeur aanwezig zijn die kan ingrijpen als dat nodig is.
Testen in Groningen
Rotterdam is niet de eerste gemeente die nadenkt over het inzetten van zelfrijdend openbaar vervoer. In Groningen werd een streekbus omgebouwd tot een zelfrijdende bus. De techniek die in deze bus gebruikt werd, is open source en kan in elke bestaande bus geplaatst worden. De bus werd al getest in het busdepot, maar om verder te kunnen experimenteren op de openbare weg is toestemming nodig van de RDW en de wegbeheerder. Als die toestemming er is, zal de bus getest worden op een busbaan, zonder reizigers en met chauffeur. Reizigers konden overigens wel even ervaren hoe het is om in de Groningse autonome bus mee te rijden bij een demonstratiemoment van de bus. Bezoekers konden toen een ritje maken op een afgesloten terrein.
Autonoom vervoer en de openbare ruimte
Gemeente Almere deed met 3 andere Europese steden mee aan het project Planning for Autonomous Vehicals (PAV) van Interreg North Sea. In dit project werd de lokale impact van zelfrijdend openbaar vervoer op de stad en de inwoners onderzocht. Hierbij werden 3 mogelijke scenario’s opgesteld voor in het jaar 2040 en daarna.
In het eerste scenario komen er autonome voertuigen, maar blijven er menselijke bestuurders aan boord. Er verandert relatief weinig. In het tweede scenario komen er minder buslijnen en bushaltes. In plaats daarvan komen er knooppunten, waar mensen kunnen overstappen op een netwerk van kleine zelfrijdende shuttles. Autobezit wordt ontmoedigd. Het derde scenario is het meest vergaand. Grote bussen en busbanen verdwijnen, en er komt een netwerk van zelfrijdende kleinere bussen en shuttles. Persoonlijk autobezit wordt sterk ontmoedigd en auto’s worden vooral aan de rand van de wijk geparkeerd.
Deze scenario’s zijn voorgelegd aan bewoners. Over het algemeen waren de reacties positief, hoewel veel mensen bedenkingen hebben over zelfrijdend vervoer zonder menselijk toezicht. Daarbij is ook van belang dat mensen vaak weinig kennis hebben over zelfrijdende voertuigen. Jongeren zijn over het algemeen positiever dan ouderen.
Nog niet overal mogelijk
Een eerder project van Interreg Automated Transport in Gelderland, Noord Brabant, Limburg en Noordrijn-Westfalen is overigens afgerond met de conclusie dat er voorlopig geen zelfrijdende shuttlebus op de openbare weg komt. De belangrijkste reden is dat het moeilijk te realiseren blijkt in gemengde omgevingen. Uit onderzoek van TNO blijkt ook dat de techniek nog niet altijd optimaal is voor het rijden tussen ander verkeer. De huidige geautomatiseerde shuttles zijn geprogrammeerd voor een specifiek traject dat ze niet mogen verlaten. Dat betekent dat ze niet om objecten heen kunnen rijden, bijvoorbeeld als er een auto op de rijbaan staat. Bovendien kunnen de voertuigen nog niet altijd goed reageren op de omgeving.
Niet alleen techniek
Maar niet alleen de techniek is van belang. Om autonoom vervoer te kunnen laten rijden in een stad, is een goede integratie in de openbare ruimte essentieel, constateert Interreg North Sea. Maar de impact en uitwerking van innovaties zoals autonome voertuigen is niet altijd goed te voorspellen. ‘Je moet precies begrijpen hoe ze gaan functioneren. Gaan ze op vaste routes rijden? Waar zullen ze passagiers ophalen en afzetten?’, zegt Isabel Wilmink van TNO. Steden richten zich in hun enthousiasme voor nieuwe mobiliteitsoplossingen vaak op directe voordelen, terwijl ze de bredere gevolgen over het hoofd zien. Een neveneffect van een verbeterde mobiliteit kan bijvoorbeeld zijn dat mensen meer in buitengebieden gaan wonen.
De vraag of een bepaalde innovatie echt de beste oplossing voor een probleem biedt, wordt niet altijd gesteld. ‘Soms zijn nieuwe manieren om bestaande voertuigen te gebruiken en te organiseren, de echte innovaties die de meeste mensen in een stad helpen.’
Geef een reactie