Het aantal elektrische fietsen in het verkeer groeit. Meer mensen hebben een elektrische fiets en de afgelegde afstand wordt groter. Wat betekent dit voor de openbare ruimte, en wat is er nodig qua beleid? Mobycon deed hier onderzoek naar.
In 2023 werd in de motie Krul (Kamerstukken Tweede Kamer 31 305 nr. 396, 2023) aan het kabinet gevraagd een brede analyse te maken van de invloed van de elektrische fiets op het Nederlandse fietslandschap. Mobycon deed hier in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onderzoek naar.
Groei aantal elektrische fietsen, ritten en afstanden
Het onderzoek laat zien dat het gebruik van de elektrische fiets snel groeit. Door meer gebruikers, en voor meer doelen. In 2013 waren er naar schatting 1 miljoen elektrische fietsen in Nederland, terwijl dit in 2024 was opgelopen naar 4,2 miljoen. In 2024 was 61% van de verkochte fietsen elektrisch. Ook de hoeveelheid kilometers is flink gestegen; tussen 2019 en 2023 was daarin een groei van 63% te zien.
Jongeren en jongvolwassenen gebruiken steeds vaker een elektrische fiets en de verwachting is dat deze ontwikkeling in de komende jaren doorzet. Naar verwachting zullen er in 2029 evenveel kilometers worden afgelegd op de elektrische fiets als op de gewone fiets.
Betere bereikbaarheid
De opkomst van de elektrische fiets heeft positieve gevolgen. Bijvoorbeeld een betere bereikbaarheid van voorzieningen, meer beweging (voor mensen die niet op een gewone fiets kunnen fietsen) en een veel kleinere milieu-impact dan bijvoorbeeld een brommer of auto. De elektrische fiets kan een vervanger voor de auto zijn, maar vervangt in de praktijk het vaakst een gewone fiets. De fiets wordt wel steeds vaker gebruikt om naar een treinstation te fietsen. Dat leidt tot een lichte toename in het treingebruik.
Gezondheidseffecten
De gezondheidseffecten van overstappen naar de elektrische fiets voor mensen die wel in staat zijn om te fietsen op een gewone fiets, zijn lastig vast te stellen. Als een elektrische fiets een gewone fiets vervangt, is er minder inspanning nodig. Maar als mensen hierdoor meer, verder en langer fietsen dan op de gewone fiets, kan het effect voor de gezondheid weer positief uitpakken. Daarnaast lijkt fietsen, op de gewone of elektrische fiets, bij te dragen aan de mentale gezondheid.
Verkeersslachtoffers
De laatste tijd is er een toename in het aantal fietsongelukken en verkeersslachtoffers te zien, met name onder jongere en oudere fietsers. Onduidelijk is of het type fiets hier invloed op heeft. Het lijkt vooral ook samen te hangen met kenmerken van de slachtoffers. Jongeren vertonen vaker risicogedrag, terwijl ouderen kwetsbaar zijn en vaker een lager reactievermogen hebben. Ouderen hebben in het algemeen een hoger risico op een verkeersongeval met ernstig of dodelijk letsel. En ouderen fietsen relatief vaak op een elektrische fiets.
Obstakels op de weg
De inrichting van de infrastructuur heeft invloed op de verkeersveiligheid, Obstakels op de weg, het ontbreken van markeringen of te smalle fietspaden kunnen bijvoorbeeld leiden tot fietsongevallen. Ook het ontwerp van de fiets speelt mogelijk een rol bij het risico op vallen. Beschermende maatregelen, zoals een helm, verminderen het risico op ernstig hersenletsel. Vooral bij jongeren die een ongeluk krijgen met een fatbike of e-fiets komt relatief vaak hersenletsel voor. Het plan om het dragen van een helm verplicht te stellen hangt daarmee samen.
Fietsendiefstal
Elektrische fietsen worden vaker gestolen dan gewone fietsen. Soms is dat voor mensen reden om niet op de elektrische fiets te gaan, tenzij er goede fietsparkeervoorzieningen zijn. Mensen willen hun fiets het liefst stallen in een overdekte bewaakte fietsenstalling. Decentrale overheden investeren om die reden in fietsparkeerplaatsen bij stations.
De elektrische fiets op fietspaden en -wegen
Voor fietspaden en -wegen gelden de CROW-ontwerprichtlijnen. Voor elektrische fietsen voldoen deze richtlijnen ook. Het probleem is wel dat veel van de huidige fietswegen niet aan de CROW-richtlijnen voldoen. De komende jaren wordt extra geïnvesteerd in het veiliger maken van de fietsinfrastructuur en de aanleg van doorfietsroutes. Dit is ook uitgewerkt in het Meerjarenplan Fietsveiligheid 2025-2029.
Veel steden voeren de laatste tijd een maximumsnelheid van 30 km/u in. Auto- en fietsverkeer zou daardoor beter en veiliger kunnen mengen. Er wordt ook geëxperimenteerd met andere mogelijkheden, waarbij snellere fietsers op de rijbaan rijden, en langzamere op het fietspad.
Geef een reactie