• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • AI
    • Belastingen
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • KaFra Housing
    • KPN
    • Sdu
    • Segment
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Opinie Fundamenteel anders, de menselijke maat

12 april 2021 door Eric Leltz

Lees voor
Menselijke maat_ fundamenteel anders

Onlangs publiceerde de Rijksuniversiteit Groningen de resultaten van een onderzoek waaruit blijkt dat gemeentelijke herindelingen de democratie uithollen. Ze leiden tot een lagere opkomst bij zowel de gemeenteraads- als de Tweede Kamerverkiezingen erna. Maar er is meer.

‘Gemeentelijke herindeling verlaagt de opkomst langdurig’, stelden de onderzoekers vast. Als gevolg van de grote samenwerkingsverbanden zou de afstand tussen burgers en politiek groter worden. De sociale norm om te stemmen, zou op deze manier teloorgaan.

Maar door deze samenwerkingsverbanden wordt de democratie ook nog op een andere manier uitgehold. Het gaat dan om ‘sturing’ en ‘verantwoording’. Volgens Bovens en Scheltema (1999) draait het bij ‘democratische legitimiteit’ om:

  1. kiesrecht voor burgers
  2. democratische sturing waarbij vertegenwoordigende lichamen richting kunnen geven aan het overheidsoptreden
  3. democratische verantwoording waarbij vertegenwoordigende lichamen in staat zijn om het overheidsoptreden te controleren

Het Groningse onderzoek gaat met name over het eerste punt.

Bezuinigingen

De decentralisaties gaan gepaard met bezuinigingen. En omdat lokale overheden binnen het gekorte budget niet de mogelijkheid hebben om de overgehevelde taken uit te voeren, zijn ze genoodzaakt gezamenlijk met andere gemeenten op te trekken. De gedachte achter bezuinigen is dat efficiënter gewerkt moet worden. En wat is daar mis mee? Nou, heel veel. Want efficiënter werken wordt afgemeten aan geld en dat betekent ‘goedkoper’ werken. Maar dit wil niet zeggen dat het ook altijd kwalitatief ‘beter’ is voor de inwoners.

Bovendien ontstaan zo dus brede samenwerkingsverbanden die de besluitvorming niet transparanter maken. Als steeds meer taken bovengemeentelijk worden georganiseerd maar de vertegenwoordigende democratie beperkt blijft tot het gemeentelijk niveau, gaat dit ten koste van de kwaliteit van de democratische besluitvorming.

Hier wreekt zich het verschil tussen de leefwereld van de inwoners dicht bij de gemeenteraad waar ‘kwaliteit’ leidend is, versus de houtskoolschetsen uit de systeemwereld van ambtelijk Den Haag waar ‘kwantiteit’, dat wat gemeten kan worden en liefst in geld uitgedrukt, leidend is.

Gemeenteraadsleden maken zich hier ook zorgen over. Onderzoek van Raadslid.nu (2014) laat zien dat raadsleden:

  • het gevoel hebben greep te verliezen op de taken die samen met andere gemeenten worden uitgevoerd
  • overzicht missen welke taken waar worden uitgevoerd
  • te weinig kennis hebben over zaken die regionaal spelen

Hierdoor wordt te weinig betrokkenheid gevoeld en dit gaat dan weer ten koste van het tweede en derde punt van de ‘democratische legitimiteit’.

Fundamenteel anders

We zullen de relatie met de inwoners fundamenteel anders moeten organiseren. Dan is het goed om weer terug te gaan naar waar het eigenlijk om gaat: het zo goed mogelijk faciliteren en ondersteunen van inwoners. En dat is wat anders dan het zo efficiënt mogelijk inrichten van bedrijfsprocessen waarbij het kostenaspect centraal staat. Met als resultaat dat de belangen van de overheid boven die van inwoners gaan.

Anders organiseren gaat niet vanzelf. Terug naar de menselijke maat is niet eenvoudig als het huidige bekostigingssysteem gehandhaafd blijft en het zicht op de toekomst door de neo-liberale bril belemmerd wordt. Terug naar de menselijke maat vraagt een omslag in denken. Het draait niet alleen om de korte termijn van efficiency en ‘out of pocket’-kosten maar ook om de toekomstige baten van de investeringen van nu. En ja, het klopt. Deze baten zijn niet exact te meten. Maar dat hoeft ook niet, je hoeft er alleen maar in te geloven.

Dat heet visie.

Eric Leltz schreef het boek ‘Organisaties in transitie’, verzorgt lezingen over de transitie en geluk, en was acht jaar fractievoorzitter voor GroenLinks in Ede.

Tagged With: burgerparticipatie, democratie, inspraak Filed Under: Bestuur, Blog, Participatie

Reageer
Vorige artikel
Wet elektronische publicaties: gevolgen bekendmaking
Volgende artikel
Argumenten op een goudschaaltje wegen

Reader Interactions

GERELATEERD

Decentraal bestuur

Opinie Gebrek aan soortelijk gewicht decentrale bestuurders

Op 4 september 2023 stuurde de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, Bruins Slot, een brief over de inrichting en verhoudingen in het binnenlands bestuur aan de Tweede Kamer. Dat was zo’n beetje haar laatste handeling als minister van BZK. Met haar vertrek verdween meteen ook alle ambitie ten aanzien van de interbestuurlijke verhoudingen. Het huidige... lees verder

Desinformatie gemeenteraad

Opinie Waarheid onder druk: de gemeenteraad en misinformatie

Eerlijke informatie is het fundament van onze lokale democratische besluitvorming. Maar wat als feiten en meningen onbewust, of vooral bewust door elkaar gaan lopen? In dit blog gaat het om de rol van de raad en hoe mis- en desinformatie kan worden herkend en meegewogen. De gemeenteraad wil zich laten informeren over een belangrijk en... lees verder

Tandwielen democratie en participatie

Opinie Samenspel van democratie en participatie

Als er twee begrippen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, dan zijn dat wel participatie en democratie. Soms gaat het over hoe democratisch participatie is, soms over hoe participatief democratie is. Ze grijpen in elkaar en houden elkaar in beweging. Onder participatie verstaan we betrokkenheid en inbreng van inwoners bij het maken van keuzes en het... lees verder

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

Projectmanager Gebiedsontwikkeling – 36 uur – Gemeente Westland

Senior Stedenbouwkundige – Gemeente Emmen

Strategisch Financieel Adviseur – Gemeente Velsen

Coördinator Omgevingsdialoog Industrie & Gezondheid IJmond – Gemeente Velsen

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

Woninghuurders stellen kinderwens uit

2 juni 2025

Nieuwe ronde Regeling Huisvesting Aandachtsgroepen vanaf juni

28 mei 2025

speelplekken en staalslakken

Staatssecretaris: gebruik geen staalslakken bij speelplekken

28 mei 2025

Recreatiewoning

Kabinet wil permanente bewoning recreatiewoningen 10 jaar toestaan

27 mei 2025

Grote regionale verschillen in arbeidsongeschiktheid

27 mei 2025

GEMEENTE.NU PARTNERS

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’
  • Segment

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’
  • Segment

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 
  • Segment

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar
  • Segment

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’
  • Segment

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment
  • Segment

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze
  • Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept
  • Segment

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6
  • Segment

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden
  • Segment

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden

De drie p’s van Segment
  • Segment

De drie p’s van Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling
  • Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling

De Wet open overheid is voor iedereen relevant
  • Segment

De Wet open overheid is voor iedereen relevant

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment
  • Segment

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’
  • Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 
  • Segment

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid
  • Segment

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid

‘Een feestje van de ceremonie maken’
  • Segment

‘Een feestje van de ceremonie maken’

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • AI
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU