‘Aanbestedingswet kan niet regelen wat maatwerk is’

Onprofessioneel, die inkopers van de gemeenten? “Wij werken om maximale waarde voor burgers te leveren.”

Kritiek op het inkopen door gemeenten krijgt de handen van Marc Ramaker en Tjeerd Roozendaal niet op elkaar. Beide werken voor de gemeente Amsterdam. Ramaker als hoofd contracten, werken en diensten bij het Ontwikkelingsbedrijf. Roozendaal als adjunct-directeur bij het Ingenieursbureau.

Zeker voor het ingenieursbureau van de grootste gemeente van het land gaan de inkopen om grote bedragen. De belangen wegen daarmee zwaar en dan wordt er wel eens wat geroepen via de media, en vaak zitten de inkopers van gemeenten dan op de schopstoel. Onterecht, stellen Ramaker en Roozendaal.

Marktwerking

“Ons doel is de communicatie met opdrachtnemers open te houden”, verklaart het hoofd contracten, werken en diensten. “Bij de door ons gewenste kwaliteit gaan wij voor optimalemarktwerking om zo maximale waarde voor burgers te leveren”, vult de adjunct-directeur aan. 

Niet dat alles vlekkeloos verloopt, “maar het werk van mensen gaat altijd wel eens gepaard met fouten”, zegt Roozendaal. Het kan dus altijd beter. Door het herhaaldelijke uitstellen van debatten over de nieuwe Aanbestedingswet ligt de vraag op tafel of deze wet de vakmensen verder kan helpen. Zal het een stap in de goede richting zijn?

Aanbestedingswet

Dat blijft onduidelijk, vinden ze. De vrees bestaat dat het proces wordt dichtgetimmerd, dat er geen ruimte blijft voor professionals. “Alles regelen met een wet bestaat niet”, zegt Ramaker. De kenners hopen vooral dat de nieuwe wet het nodige maatwerk niet hindert.  

Om dat maatwerk te leveren vinden Ramaker en Roozendaal ook dat het de voorkeur verdient gemeentelijke inkopers te laten werken voor een bepaald, begrensd gebied. Dat zorgt ervoor dat deze inkopers de specifieke markt kennen. “Marktregisserende kennis”, in de woorden van adjunct-directeur Roozendaal. Maar een goede inkoper moet meer weten. “Zij hebben ook technische kennis nodig en kennis van deze gemeente, Amsterdam.” 

Dan toch, nog een keer, die Aanbestedingswet. Die blijkt één van de aandachtspunten voor de nabije toekomst. De Amsterdamse ambtenaren voelen het meeste voor een soort rompwet. “Het middel wordt te belangrijk gemaakt”, zegt Ramaker. “Het is geen doel op zich.”

Flankerend beleid 

Het flankerende beleid, zoals voorgesteld door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, is volgens deze mannen dan ook niet de panacee. Een dergelijk spoorboekje voor de inkopen is overbodig als dit werk er niet maar een beetje bij wordt gedaan, wat volgens Ramaker en Roozendaal in kleinere gemeenten vaak wel het geval is.  

Het advies: werk samen. Maak een vakman helemaal verantwoordelijk voor de inkopen voor een specifieke sector.

Kritiek

Enfin, de stad Amsterdam en professioneel inkopen. Dat roept vragen op, over de Noord-Zuidlijn. Het Centraal Station heeft onlangs zijn deuren weer geopend. De sfeer is positiever dan voorheen, merken de kenners. Ze vertellen lessen die getrokken zijn uit de Noord/Zuidlijn en vertalen die graag naar de toekomst.

“Er zit een groot element politiek in”, verklaart Roozendaal. “Daar zijn dikke boeken over geschreven in de raadsenquête Noord/Zuidlijn. Als ambtenaren geven wij meerdere opties, waaruit de politiek vervolgens moet kiezen.” Bij toekomstige projecten zullen de inkopers met hun realistischer ramingen dan ook scherper adviseren.  De huidige financiële krapte helpt ons daarbij, de tijd van luchtkastelen is definitief voorbij.

Integrale contracten

Ramaker wil de markt eerder consulteren dan in het verleden gebruikelijk was. “Je moet vooral goed omgaan met de mogelijkheden die er zijn en je altijd weer verdiepen in anderen.” Waar mogelijk wordt gewerkt met integrale contracten voor gebiedsontwikkeling, maar zij kunnen ook averechts werken. Zeker als veel inwoners inspraak willen over projecten.  

Het gaat om processen en procedures, stelt Roozendaal. “Die kennen wij, natuurlijk. Daar is de overheid juist heel goed in. Wij kennen de stad.”