Doorbraak nodig voor duurzame inkoop van vervoer

Er is ‘een doorbraak nodig’ om vervoer duurzaam te laten aanbesteden. Volgens Natuur & Milieu lukt het veel gemeenten niet om hun ambities te vertalen naar concrete inkoopeisen, omdat het ze vaak ontbreekt aan kennis, capaciteit en prioriteit.

Slechts 8 procent van de gemeenten voldoet aan de landelijke duurzaamheidscriteria voor luchtkwaliteit en CO2-uitstoot bij aanbestedingen voor dienstauto’s, contractvervoer en huisvuilwagens. Dat blijkt uit de benchmark ‘Duurzaam inkopen van vervoer’ (pdf) van Milieuorganisatie Natuur & Milieu. De overgrote meerderheid stelt onvoldoende of helemaal geen eisen. Vooral de aanbestedingen voor huisvuilwagens scoren zeer laag.

Tien van de 122 onderzochte gemeenten doen het goed in de benchmark. In de aanbestedingen voor Ameland en Utrecht zijn ambitieuze inkoopeisen opgenomen. Ook gemeenten als Gorinchem en Goeree-Overflakkee vragen meer dan de minimumcriteria voor duurzaamheid.

Doorbraak

Natuur & Milieu voert al vier jaar vergelijkbare onderzoeken uit. Daaruit komt volgens de organisatie steeds dat veel gemeenten op papier mooie ambities voor luchtkwaliteit en klimaat hebben, maar daar in de inkooppraktijk weinig van terug is te zien en er niet effectief gestuurd wordt op schone voertuigen. ‘Het is duidelijk dat een doorbraak nodig is,’ aldus directeur Marjolein Demmers.

Zo zou het Rijk initiatieven moeten aanjagen en ondersteunen. ‘Sinds kort is er een bestuursakkoord tussen 49 gemeenten voor het duurzaam inkopen van Wmo-vervoer. Deze aanpak heeft in het verleden ook goed gewerkt voor busvervoer. Dit verdient opschaling naar alle vormen van vervoer en naar veel meer gemeenten.’

Aanbevelingen

Om te zorgen voor echte doorbraken is het volgens Natuur & Milieu nodig dat het Rijk en decentrale overheden heldere doelstellingen neerleggen en afspraken maken, in combinatie met voldoende ondersteuning, kennis, financiering en goede monitoring van de milieuprestatie van voertuigen. Daarnaast doet de milieuorganisatie in de benchmark zeven aanbevelingen voor gemeenten:

1. Maak concrete bestuursafspraken
2. Stap over op emissieloos (elektrisch) waar mogelijk en verban vervuilende dieselvoertuigen
3. Neem extra tijd voor het aanbesteedproces en neem een ruime implementatietijd
4. Kijk niet alleen naar aanschafkosten, maar besteed aan op Total Cost of Ownership (TCO)
5. Eis maatregelen die brandstofbesparing opleveren (voertuigtechnologie)
6. Stel duurzaamheidseisen als je biobrandstoffen vraagt
7. Maak gebruik van beschikbare kennis