Het volledig toegankelijk maken van alle stemlokalen blijkt in de praktijk moeilijk. Dit schrijft minister Rijkaart in antwoord op Kamervragen over de toegankelijkheid van stemlokalen voor mensen met een lichamelijke beperking.
Aanleiding was een onderzoek van de Zonnebloem waaruit blijkt dat vier op de tien mensen met een lichamelijke beperking tegen belemmeringen aanloopt in het stemproces.
De minister erkent dat zelfstandig stemmen voor meer dan twee miljoen Nederlanders niet vanzelfsprekend is; onder meer mensen met een beperking en mensen met lage basisvaardigheden zijn minder positief over hun verkiezingservaring. Daarom is op 6 mei 2025 het Actieplan Toegankelijk Stemmen gepresenteerd, opgesteld in samenwerking met belangenorganisaties en ervaringsdeskundigen. Het actieplan wil dat iedereen zo zelfstandig mogelijk kan stemmen, met specifiek aandacht voor de toegankelijkheid van stemlokalen.
Moeilijk te realiseren
De Kieswet verplicht gemeenten om alle aangewezen stemlokalen zodanig in te richten dat kiezers met lichamelijke beperkingen zelfstandig kunnen stemmen. In de praktijk blijkt echter dat volledige toegankelijkheid van alle stemlokalen moeilijk is te realiseren. Nederland telt circa 9000 stemlocaties, en als alleen volledig toegankelijke locaties zouden worden gebruikt, zou het aantal stemlokalen afnemen en de reisafstand voor kiezers toenemen. Gemeenten moeten dus balanceren tussen toegankelijkheid en bereikbaarheid. Ook worden niet alle stemlokalen in openbare gebouwen gehouden en zijn niet alle locaties eigendom van gemeenten, waardoor aanpassingen soms lastig zijn.
Bij de Europese Parlementsverkiezing in 2024 voldeed 68% van de als toegankelijk aangemerkte stemlokalen niet aan alle criteria. In de voorbereiding op de Tweede Kamerverkiezingen heeft het ministerie handreikingen en campagnemateriaal breed onder gemeenten verspreid, zijn workshops en subsidies georganiseerd en worden gemeenten aangemoedigd om gehandicaptenplatforms en ervaringsdeskundigen te betrekken bij de schouw van stemlokalen.
Op de lange termijn voert de Kiesraad, in overleg met gemeenten, verder onderzoek uit naar de criteria en ondersteuning. De bedoeling is te komen tot nieuwe normen, concrete suggesties en hulpmiddelen om het stemproces voor mensen met een beperking verder te verbeteren. Evaluatie van verkiezingen en de betrokkenheid van belangenorganisaties vormen daarbij een belangrijk onderdeel van de structurele aanpak.
Geef een reactie