Gemeenten staan voor de uitdaging om de komende jaren flink te bezuinigen, maar hoe dit aanpakken? Uit onderzoek blijkt dat gemeenten, mede door gebrekkig leiderschap, te veel naar de korte termijn kijken
Dat concluderen Universiteit Twente en adviesbureau House of Performance in een gezamelijk onderzoek.
Op grond van de inventarisatie van plannen van de G25 zijn de gebieden waarop men van plan is te bezuinigen, volgens de onderzoekers, in een aantal categorieën onder te brengen. Deze categorieën zijn: apparaatskosten, taken, subsidies, financieel-technische maatregelen, inkomstenverhoging en overig.
De grootste besparingen worden bereikt door te bezuinigen op apparaatskosten (41 procent). In totaal willen de G25 minimaal 504 miljoen euro op het apparaat van 5,19 miljard euro bezuinigen. Onder apparaatskosten vallen, naast de totale loonsom, ook materiële kosten die nodig zijn voor medewerkers van een gemeente om hun taak te kunnen uitvoeren. Voorbeelden van apparaatskosten zijn huisvesting, automatisering en de inhuur van externe adviseurs.
De op één na grootste bezuinigingspost betreft het versoberen, verminderen of schrappen van taken (29 procent).
Opvallend in het onderzoek is dat het grootste deel van de onderzochte gemeenten (15 van de 18) kiest voor minder effectieve methoden om te bezuinigen. Uit het onderzoek blijkt dat de meerderheid kiest voor de personeels- en taakreductie.
Ontbreken van leiderschap
Er is een sterke focus op ‘doen en realiseren wat is afgesproken’. De manier waarop de bezuinigingen concreet ingevuld worden, is van secundair belang. Uit het onderzoek blijkt dat de top-down gestuurde aanpak wordt vaak bij gemeenten toegepast. Hierbij worden medewerkers, klanten en instellingen weinig betrokken bij de bezuinigingen.
In de praktijk blijkt het dikwijls te ontbreken aan leiderschap en een duidelijke visie. Van leidinggevenden wordt gevraagd focus te houden op de lange termijn, terwijl ook resultaten op korte termijn geboekt moeten worden. Dit blijkt een lastige combinatie te zijn. Daarnaast zijn een goede voorbereiding van de bezuinigingen en het continu monitoren van het proces van belang.
Rolafbakening tussen politiek en organisatie
De onderzoekers vinden het opvallend dat gemeenten zich dikwijls laten leiden door politieke oriëntatie. Hierdoor worden benadering en aanpak van de bezuinigingen vaak sterk gericht op wethouders en de politiek. Het zou gunstiger zijn een duidelijke rolafbakening tussen politiek en organisatie te realiseren. wethouders en de politiek. “Het zou gunstiger zijn een duidelijke rolafbakening tussen politiek en organisatie te realiseren”, aldus het rapport.
Aanbevelingen
Het rapport sluit af met 5 aanbevelingen voor gemeenten om hun aanpak te verbeteren:
1. Duurzaam bezuinigen is breken en bouwen tegelijk
2. Combineer de aanpak ‘van boven naar beneden’ met ‘van beneden naar boven’
3. Zoek balans tussen ‘hard’ en ‘zacht’
4. Begin, maar doe het stap voor stap
5. Breng balans tussen het willen, kunnen en mogen
Geef een antwoord