Opinie Jaarlijks 750 te besparen met regie waterketen

Het BAW is een uitgebreide mix van samenwerkingsafspraken tussen de verschillende overheden, met als doel om stapsgewijs tot een concrete bezuiniging in de waterketen te komen van jaarlijks 750 miljoen euro, en dat is ook mogelijk.

– VISIE – Hans Middendorp en Gerard Boks

Het BAW is ingestoken op toenemende technische efficiëntie door een betere coördinatie tussen overheden.In het BAW is de bal nadrukkelijk neergelegd bij gemeenten en waterschappen, en zijn de drinkwaterbedrijven (vooralsnog) op afstand gehouden.

Waar gaat het over?

In een recente bijeenkomst van het Waternetwerk KNW werd de ‘drukte in de ondergrond’ als voorbeeld gesteld. In een interactieve workshop in groepjes van steeds wisselende samenstelling, is geprobeerd een antwoord te vinden op de opgave van het BAW. Als casus werd een voorbeeld gegeven uit de uitvoeringspraktijk van drinkwaterbedrijf Oasen, waarbij het vervangen van de drinkwaterleidingen werd gezwaluwstaart met het vervangen van de oude gietijzeren riolering door de gemeente Gouda.

De discussies gingen vooral over het optimaliseren van projectuitvoering bij het beheer en onderhoud van alle leidingenstelsels, om tot een betere coördinatie te komen tussen de verschillende betrokken partijen. Wat meteen opviel is dat de waterschappen geen rol hebben in de gemeentelijke ondergrond. Toch hebben waterschappen een duidelijk belang, omdat er vaak veel grondwater via de riolering wordt ‘gedraineerd’, en daarmee wordt het functioneren van de afvalwaterzuiveringsinstallatie beïnvloed.

Vlaardingen als voorbeeld

Door slim te investeren in het watersysteem, kunnen kosten worden bespaard in de afvalwaterketen.In Vlaardingen wordt nu een lange duiker aangelegd om het bedrijventerrein Vettenoord te laten afwateren langs natuurlijk verval naar de naastgelegen polder, in plaats van op de riolering zoals bedacht in de jaren ’50. Er ontstaat daardoor extra ruimte op de rwzi, waardoor de gemeente Vlaardingen vanuit de Basisinspanning Riolering geen extra bergbezinkbassins hoeft te bouwen.

Een bergbezinkbassin kost al gauw een miljoen euro, en Vlaardingen zou er twee nodig hebben in Vettenoord. Daarmee wordt een aardige éénmalige besparing op het investeringsbudget gerealiseerd (besparing investering van 2 miljoen, kosten duiker: € 8 ton).

Besparingen in het BAW

Nu weer terug naar het Bestuursakkoord Water. Daar is de doelstelling een blijvende, jaarlijks terugkerende besparing in de (afval)waterketen. Het optimaliseren van projecten in de ondergrond, zoals het combineren van rioolvernieuwing met vervanging van drinkwaterleidingen, is dan slechts één van de bouwstenen om tot besparingen op de exploitatiekosten te komen.

Regie gemeente

De gemeente als beheerder van de openbare ruimte zou ook de regie moeten voeren op het beheer van de ondergrond. In Gouda bestaat een ‘kabels & leidingen overleg’, waarin de gemeente aangeeft waar en wanneer de gemeente van plan is om de straten open te breken. In Gouda is de bijzondere omstandigheid dat periodiek de wegen en straten moeten worden opgehoogd, als gevolg van de bodemdaling (veengrond).

Het gasbedrijf, het drinkwaterbedrijf en de gemeente blijven elk hun eigen project uitvoeren, zodat er toch nog meerdere aannemers in dezelfde sleuf aan het werk moeten. Dat kan natuurlijk beter!

Bij een echte optimalisatie zou niet de werkkalender van de gemeente het uitgangspunt moeten zijn, maar zou juist in gezamenlijk overleg naar een win-win moeten worden gezocht. Mogelijkheden die werden genoemd, waren het instellen van een gemeentelijk projectbureau ondergrond, of juist om het beheer van de ondergrond bijvoorbeeld integraal uit te besteden aan het drinkwaterbedrijf. Vanuit de aanname dat een strakkere coördinatie van de werkzaamheden in de ondergrond ook tot minder kosten zal leiden.

Hans Middendorp en Gerard Boks van Balance Advies, Projecten, Interim  adviseren gemeenten, drinkwaterbedrijven en waterschappen bij de optimalisatie van de waterketen.