Gemeenten gaan gevoelige gegevens in het kader van de Wet Bibob met elkaar delen. Door te tippen en bevragen, maar ook door bevindingen via het Landelijk Bureau Bibob door te spelen. Demissionair minister Grapperhaus van Justitie stuurde de Kamer het wetsvoorstel waarmee hij lokale overheden wil bedienen.
Gemeenten kunnen nu al bij het bureau terecht met de vraag of er Bibob-informatie beschikbaar is over bijvoorbeeld een aanvrager van een vergunning. In het voorstel worden ze daarnaast verplicht hun eigen gevonden criminele risico’s ‘onverwijld’ door te geven ter registratie. Via het landelijk bureau kunnen die gegevens dan worden doorgespeeld naar andere gemeenten – als daarvoor een wettelijke grond bestaat.
Zakelijke relaties
De huidige mogelijkheid kent ‘belangrijke beperkingen’, schrijft Grapperhaus in de toelichting. Zo moet een gemeente onderzoek doen naar een ‘betrokkene’ die eerder al eens op dezelfde manier in beeld was. Gemeenten hebben erop aangedrongen ook ‘zakelijke relaties’ te betrekken, Grapperhaus doet dat ook, zij het wat beperkter. Het moet gaan om zakelijke relaties die in de wet worden vermeld, zoals leidinggevenden of vermogensverstrekkers. Niettemin lijkt de basis voor gegevensdeling zo aanzienlijk groter te worden dan deze tot dusver is.
Het voorstel bevat nog meer manieren om Bibob-gegevensuitwisseling te faciliteren. Zo kunnen gemeenten elkaar een ‘tip’ geven, bijvoorbeeld als iemand in beeld komt vanwege criminele banden maar verhuisd blijkt te zijn. ‘Een tip is hooguit een indicatie van het ene bestuursorgaan aan het andere om een eigen onderzoek te starten. Het andere bestuursorgaan zal alsnog zelf het eigen onderzoek moeten uitvoeren,’ licht de minister toe. Ook de tipbevoegdheidheid strekt zich uit tot de zakelijk kring rondom degene die wordt onderzocht.
Katvangers, pas op
Waarom tippen over derden? ‘Hierbij kan worden gedacht aan de situatie waarin verschillende katvangers bij verschillende bestuursorganen naar voren worden geschoven, maar de achterliggende partijen hetzelfde crimineel netwerk bevatten. Een tip naar andere bestuursorganen bij vermoedens hiervan kan dat inzicht geven bij die andere bestuursorganen.’ De moeilijk grijpbare katvangers doen in de praktijk nog altijd lucratieve zaken, zo tekent Grapperhaus aan.
Met tal van tips en signalen straks binnen handbereik, rest er mogelijk maar een probleem: de informatie hoeft nog niet altijd begrepen te worden. De wettelijke beperkingen lijken wel zo serieus er weinig te tweaken valt Anders gezegd: een tip moet summier zijn en mag niet een heel dossier bevatten. Grapperhaus voorziet zelf een ‘beperkte meerwaarde’, tenzij er er niet nóg iets wordt geregeld: een opening voor ‘inhoudelijke contacten’ tussen bestuursorganen.
Relevante dossierinformatie
Het ei van Columbus: contacten waarin relevante dossierinformatie kan worden uitgewisseld tussen gemeenten. Die mogelijkheid schept Grapperhaus daarom ook, maar niet voor wissewasjes. Zo moet ‘gebleken zijn’ dat de beoogde ontvanger al ‘eigen onderzoek verricht naar dezelfde persoon’. Daar komt bij dat de aangeboden informatie ‘noodzakelijk moet zijn voor het eigen onderzoek van het ontvangende bestuursorgaan’.
Vorig jaar tradt al de eerste grote Bibob-wijziging van het kabinet in werking. Die eerste tranche draait meer om mogelijkheden voor eigen onderzoek bij de aanpak van ondermijning. Ook hier hierbij dook plots de ‘zakelijke omgeving’ op als nieuw onderzoeksterrein. Van het laatste ingediende wijzigingsvoorstel verscheen eind 2019 al een voorontwerp.
Geef een antwoord