De vervroegde Tweede Kamerverkiezing is op woensdag 22 november 2023. Dat is het besluit van het demissionaire kabinet. Bij het kiezen van deze datum is rekening gehouden met ‘het zwaarwegende belang van de uitvoerbaarheid en een zorgvuldige organisatie’. De aangekondigde maatregelen om het verkiezingsproces te verbeteren zijn dan nog niet van kracht.
De aanloop naar een regulier geplande verkiezing beslaat ongeveer 9 maanden. Een vervroegde Tweede Kamerverkiezing moet in ongeveer de helft van deze tijd worden georganiseerd. Daarbij is voor de datum in november onder meer gekeken naar de uitvoerbaarheid voor gemeenten. Zo moeten ze tijdig een centraal- en gemeentelijk stembureau instellen en stemlokalen aanwijzen. Op de verkiezingskalender staan alle belangrijke data.
Vrijwilligers
‘Het organiseren van betrouwbare en zorgvuldige verkiezingen vraagt veel van gemeenten die de verkiezingen organiseren,’ aldus demissionair minister van Binnenlandse Zaken Bruins Slot. ‘Vrijwilligers en gemeenteambtenaren op stembureaus zijn van onschatbare waarde. Dat bleek nogmaals tijdens de verkiezingen van 15 maart’. Ook voor de komende Tweede Kamerverkiezing zijn duizenden vrijwilligers nodig, die zich daarvoor in de komende weken kunnen aanmelden bij de gemeente.
Zwaar
De vervroegde verkiezing betekent voor gemeenten dat vlak na de provinciale staten- en waterschapsverkiezingen in zeer korte tijd weer een grote verkiezing moet worden georganiseerd. De vorige verkiezing is door velen als zwaar ervaren, meldt het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) in een nieuwsbrief aan gemeenten. Burgemeesters, gemeenteambtenaren en de NVVB gaven na afloop ook signalen af dat de uitvoerbaarheid van het verkiezingsproces onder druk staat.
Niet aanpassen
Het wetsvoorstel dat de kwaliteit van het proces rond verkiezingen moet verbeteren is in behandeling. In de Wet kwaliteitsbevordering uitvoering verkiezingsproces wordt de Kiesraad verantwoordelijk voor de ondersteuning. Het is niet mogelijk om de Kieswet of het Kiesbesluit al aan te passen voor de Tweede Kamerverkiezing.
‘Dit vergt wettelijke procedures die lang kunnen duren. Gezien de korte tijd tot aan de verkiezingen is dat niet uitvoerbaar,’ aldus het ministerie van BZK. ‘Het zou voor gemeenten ook te lang onzeker blijven welke regels er precies gaan gelden. We hebben het signaal ontvangen om het proces voor nu vooral zo helder mogelijk te houden en niet te veel aanpassingen te doen.’
Geef een reactie