Gemeenten klagen onterecht over het misbruik van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), is de stelling. Zeven feiten moeten haar onderbouwen.
Docent en juridische adviseur Roger Vleugels zet op de website Bigwobber zeven punten op een rij. Deze moeten onderbouwen “waarom de gemeenten wel erg onterecht klagen over het veronderstelde misbruik van de Wob”.
1) Weinig Wob-verzoeken
Er worden in Nederland, en zeker bij Nederlandse gemeenten, heel weinig Wob-verzoeken ingediend”, schrijft Vleugels, die het aantal vergelijkt met andere landen. “Ter vergelijking: dat aantal tezamen is evenveel als voor één middelgrote Engelse stad.” Volgens de Wob-kenner is dit ook de reden dat de VNG nooit met cijfers komt over de Wob-verzoeken.
2) De overheid is zelf Wob-misbruiker
“Bij meer dan 50 procent van alle Wob-verzoeken antwoordt de overheid niet binnen de wettelijke maximumtermijn van 2 keer 28 dagen. De overheid is daardoor een veelpleger en verantwoordelijk voor het overgrote deel van alle Wob-misbruik.”
3) Weinig misbruik door verzoekers
Tot in 2012 was er sprake van weinig misbruik door verzoekers. Gelukkig. Ik had gevreesd dat de koppeling van de Wob aan de Wet dwangsom, ook oktober 2009, meteen geleid zou hebben tot Wob-verzoeken van goud-zoekers.”
4) Eindelijk, het misbruik is er
“Door maar lang genoeg te roepen dat je via Wob-verzoeken geld kunt verdienen; is het sinds medio 2012 aan het lukken om inderdaad getroffen te worden door Wob-verzoeken niet gericht op de inhoud maar op het innen van dwangsommen“, sneert Vleugels. “Na jaren van lobbyen is het de VNG gelukt om het misbruik eindelijk van de grond te krijgen.”
5) Waar zit het misbruik
Gemeenten zijn de organen die het dichtst bij mensen staan, vaak direct in levens van mensen ingrijpend. De meerderheid van de door gemeenten als misbruik bestempelde Wob-verzoeken komen voort uit, al dan niet terechte, frustratie van burgers over de manier waarop de gemeente hen behandelde. Dat los je niet op via juridische middelen, maar via cultuur.”
6) Behandeling Wob-verzoeken is erbarmelijk
Wob-ambtenaren zijn niet specifiek opgeleid voor de wet. Een stelling die zeer eenvoudig te onderbouwen is, schrijft Vleugels: “Nederland is een van de weinige landen met een Wob waar zo een opleiding simpelweg niet bestaat. Dat wreekt zich naar meerdere kanten: De Wob-ambtenaar heeft geen specifieke juridische opleiding; idem geen documentatie/archief-opleiding; en is als gevolg daarvan laag ingeschaald en dus met weinig gezag bekleed.”
7) Zaken op orde?
Als laatste punt komt de jurist nog met twee andere redenen om juist de overheid aan te wijzen als degene die misbruik maakt van de Wob. “Die verslonsde archieven [die de Wob traag maken en beslissingen vaak onvolledig]en het misbruik van weigergronden, wat leidt tot traagheid omdat het bezwaar- en beroepsprocedures nodig maakt.”
