Experiment voor meer stemhulp bij verkiezingen

Bij de eerstvolgende verkiezingen wordt er in ongeveer 15 gemeenten geëxperimenteerd met meer stemhulp. Ook wie laaggeletterd is of verstandelijk beperkt kan zo hulp bij het stemmen krijgen. Hiervoor is er een wetsvoorstel aan de Raad van State gestuurd.

Minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken wil hulp in het stemhokje mogelijk maken voor iedereen die hierom vraagt. Nu is dit volgens de huidige Kieswet alleen mogelijk voor wie een lichamelijke beperking heeft en niet zelfstandig kan stemmen. Bijvoorbeeld ook kiezers met een verstandelijke beperking of kiezers die laaggeletterd zijn kunnen zo hulp krijgen. Een hiervoor getraind stembureaulid helpt deze kiezers.

Het wetsvoorstel Bijstand in het stemhokje dat dit regelt ligt nu voor advies bij de Raad van State. In het voorstel is benadrukt dat de kiezer die de hulp krijgt, altijd zelf moet aangeven op wie deze persoon wil stemmen.

Experiment in 15 gemeenten

Door het experiment moet duidelijk worden hoe stembureauleden het beste toegerust worden voor het verlenen van de hulp en wat de gevolgen zijn voor de praktijk. Ook moet de proef duidelijk maken of zo meer kiezers in persoon hun stem uitbrengen. Na het experiment in 15 gemeenten wordt bekeken of de hulp landelijk wordt ingevoerd.

VN-verdrag Handicap

Het wetsvoorstel sluit aan bij het VN-verdrag Handicap en bij de wens van verschillende organisaties, zoals het College voor de Rechten van de Mens, om hulp bij het stemmen in het stemhokje voor een bredere groep beschikbaar te maken. De Kiesraad adviseerde eerder al om het experiment uit te breiden en de hulp ook mogelijk te maken voor wie een verstandelijke beperking heeft.

Toegankelijkheid

Toegankelijkheid bij het stemmen krijgt steeds meer aandacht. Zo kregen gemeenten dit jaar voor de gecombineerde verkiezingen in maart eenmalig 2,7 miljoen euro om de toegankelijkheid van verkiezingen te verbeteren. Gemeenten kregen hun deel op basis van aantal inwoners. De tegemoetkoming was bijvoorbeeld bestemd voor rolstoeltoegankelijke stemlokalen of de aanschaf van een stemmal. Ook werd er een toolkit verkiezingen ontwikkeld, inclusief communicatiemiddelen om kiezers hierover te informeren.

Mensen met een visuele beperking konden tijdens de afgelopen verkiezingen hun stem zelfstandig uitbrengen in 95 gemeenten, op een of meerdere stemlocaties. Bijvoorbeeld met behulp van een stemmal. Op sommige locaties waren ook de gleuven waar stembiljetten in moeten omlijnd met felgekleurde tape, zodat ze beter te zien zijn voor slechtzienden en was er duidelijke bewegwijzering op de grond. Ook stonden er waterbakken voor blindengeleidehonden en/of een extra medewerker om mensen te begeleiden naar de aanmeldtafel en het stemhokje.