Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken heeft vandaag een reeks maatregelen aangekondigd om de integriteit van het lokale bestuur te versterken. Zo worden wethouders verplicht een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) te hebben.
De bewindsvrouw zet haar maatregelen uiteen in brieven aan gemeenten (Word-document) en de Tweede Kamer (Word-document). ‘Naast aanhoudende bestuurlijke problemen eisen integriteitsschendingen hun tol,’ schrijft zij. ‘Burgers verwachten terecht dat politici het algemeen belang dienen. Als er sprake is van (de schijn van) belangenverstrengeling dan roept dat weerstand op tegen de overheid, en dat gevoel kan ik goed begrijpen. Daarom geldt dat het handelen van politieke ambtsdragers smetteloos dient te zijn.’
Benoembaarheidsvereiste wethouders
Anders dan voor ambtenaren die ‘risicovolle functies’ bekleden binnen gemeenten, geldt voor politieke ambtsdragers geen screeningsplicht door middel van bijvoorbeeld een VOG. Partijen kiezen hier in de praktijk vaak wel zelf voor, waarbij de discussie speelt of dit wettelijk door de beugel kan. Voor wethouders wil de minister de VOG nu een ‘benoembaarheidsvereiste’ maken. ‘Dat vergt wijziging van de Gemeentewet, waartoe ik een wetsvoorstel zal voorbereiden.’
Grondwet beschermt raadsleden
Wat raadsleden betreft, kan de minister niet zoveel. Hiervoor geldt ‘dat het wettelijk vastleggen van een VOG als benoembaarheidsvereiste een inperking is van het grondwettelijk verankerde passief kiesrecht’. Niettemin stelt zij: ‘Wel kunnen politieke partijen in het kader van de kandidaatstelling verlangen dat betrokkene een VOG kan overleggen. Dat gebeurt ook al bij verschillende politieke partijen. Ik vind dat een wenselijke praktijk.’
Basistoets integriteit
Om risicoanalyses van kandidaten door bedrijven in goede banen te leiden, wil Ollongren een ‘basistoets integriteit’ ontwikkelen. ‘Veelal worden voor dergelijke risicoanalyses marktpartijen ingeschakeld die eigen standaarden hanteren en niet altijd beschikken over een vergunning op basis van de Wet particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus. Om dit proces beter te faciliteren ben ik bezig een ‘basistoets integriteit’ te ontwikkelen.’
Dieper graven bij burgemeesters
Bij burgemeesterskandidaten wordt al naslag door de inlichtingendienst AIVD en de Belastingdienst gedaan. Maar ook voor deze bestuurders zint Ollongren op een ‘aanscherping’. ‘Ik beraad mij nog op de wijze waarop dat vorm krijgt. Eén van de mogelijkheden is het aanwijzen van de functie van burgemeester als vertrouwensfunctie (met dan als consequentie dat er een veiligheidsonderzoek wordt gedaan).’ Dit zou betekenen dat de AIVD dieper gaat graven.
Belangenverstrengeling ophelderen
Ollongren kondigt ook voorstellen aan met het oog op belangenverstrengeling. Zo mag een raadslid niet deelnemen aan een stemming over ‘een aangelegenheid die hem rechtstreeks of middellijk persoonlijk aangaat of waarbij hij als vertegenwoordiger is betrokken’. Volgens de minister is hierover in de praktijk ‘onduidelijkheid’ ontstaan, die ze wil ophelderen met een wetsvoorstel. Ook komt ze met een voorstel voor samenwerkingsverbanden waarbij raadsleden tevens als ambtenaar van een andere gemeente betrokken zijn.
[tabs]
[tab title=”Dag van de ondermijning, 8 juni 2018, Van Der Valk Hotel Utrecht”]Ondermijnende criminaliteit kan niet alleen door opsporing en vervolging worden aangepakt. Een brede maatschappelijke aanpak is noodzakelijk.[/tab]
[/tabs]
Geef een antwoord