Burgemeesters kunnen steeds moeilijker geld lenen voor een eigen woning. Hypotheekverstrekkers zouden de risico’s te groot vinden. ‘Dit is geen luxeprobleem, maar een belemmering voor de toegang tot het ambt.’
Dat zei Liesbeth Spies, voorzitter van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB), vorige week. Spies deelde haar zorgen over de tanende belangstelling voor burgemeestersvacatures op het jaarcongres van de belangenbehartiger.
De terughoudendheid bij geldverstrekkers is volgens Spies, zelf burgemeester in Alphen aan den Rijn, een serieus probleem. In haar toespraak voor collega’s stelde ze: ‘Geld is misschien niet de hoogste vorm van geluk, maar het is wel voorwaardelijk voor de toegankelijkheid en professionaliteit van het ambt.’
Instabiel ambt
De NGB-voorzitter wijst op een ‘oplopend aantal signalen van startende en doorstartende burgemeesters’ die moeite hebben om een hypotheek te krijgen. ‘Steeds meer collega’s krijgen te maken met ongunstige voorwaarden omdat het burgemeestersambt geen vast dienstverband is en als een instabiel ambt wordt gezien.’
Dit kan in de praktijk zwaar wegen doordat burgemeesters dienen te wonen in de gemeente waar zij werken. ‘Met een bijbehorende verhuisplicht,’ verhelderde Spies, die wil voorkomen dat alleen welgestelde burgers nog een kandidatuur zouden overwegen.
‘Het burgemeestersambt moet toegankelijk en aantrekkelijk zijn en blijven voor iedereen, en niet verworden tot een ambt voor de rijkeren.’ De voorzitter roept collega’s op problemen met hypotheekverstrekkers te melden. De minister van Binnenlandse Zaken zou moeten ‘meedenken’ over oplossingen.
Genootschap gekort
Spies wees verder op een bezuiniging van 25 procent voor het genootschap op de subsidiepot van het ministerie van Justitie en Veiligheid. ‘Als dat doorgaat, betekent dit dat wij geen trainingen of activiteiten op het terrein van openbare orde en veiligheid meer kunnen aanbieden.’
‘Tenzij we als NGB een commercieel bedrijf gaan worden waar burgemeesters alleen voor veel geld een training kunnen doen,’ aldus Spies. ‘Ik hoef niet uit te leggen wat dit scenario betekent voor de mate van professionalisering.’
Een heel terecht punt van Liesbeth Spies als voorzitter van het Genootschap van Burgemeesters. Kandidaten krijgen te maken met vaak veel hogere woonlasten, zeker als je burgemeester wordt in de Randstad of in dure villagemeenten. Als je een partner hebt die zijn of haar baan moet opgeven of veel meer reiskosten moet maken, is de financiële drempel nog hoger. De gemeente heeft weliswaar rechtspositioneel de zorgplicht om zolang er nog geen nieuwe woning is gevonden de burgemeester te faciliteren in zijn pension- of hotelkosten, maar gemeenteraden en burgers accepteren steeds minder makkelijk dat nieuwe burgemeesters even rustig de tijd nemen om naar een geschikte en betaalbare woning te zoeken.