• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • AI
    • Belastingen
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • KaFra Housing
    • KPN
    • Lefebvre Sdu
    • Segment
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Opinie Bescherm autonomie burgers tegen ‘dataslurpers’

11 juni 2019 door Jan-Willem Wesselink

Lees voor

Nu naast overheden ook bedrijven en burgers data kunnen verzamelen en analyseren, verandert de rol van de gemeente. Van dataverzamelaar tot bewaker van onze autonomie.

Het verzamelen en gebruiken van data voor (ruimtelijke) besluitvorming was altijd een taak die primair bij de (lokale) overheid lag. Dat is niet meer zo. Ook bedrijven kunnen data verzamelen en daar het gebruik van de ruimte mee veranderen. Een voorbeeld daarvan is routeplanner Waze (een zusterbedrijf van Google Maps) die data verzamelt om haar gebruikers zo snel mogelijk van A naar B te brengen, waar nodig via sluipwegen. Omdat deze routes ook door woonwijken gaan, beïnvloedt Waze zo het gebruik van de ruimte. Vlaamse gemeenten hebben het er maar moeilijk mee.

Welke data en welke algoritmen bedrijven gebruiken is meestal niet bekend. Dat is goed te begrijpen vanuit het perspectief van de bedrijven, maar overheden en burgers moeten dus rekening houden met een niet-transparante beïnvloeding.

Meer zeggenschap voor burgers

Niet alleen bedrijven, ook burgers kunnen data verzamelen en daarmee het beleid beïnvloeden. Bijvoorbeeld via burgermeetnetten zoals in Schiedam of LoRa Apeldoorn. Het is tegenwoordig relatief goedkoop om een netwerk op te zetten van sensoren, dat bijvoorbeeld de luchtkwaliteit of geluidsoverlast meet. Dit gebeurt met verschillende motieven. Uit fascinatie voor techniek, maar ook uit wantrouwen in de overheid. Deze data geeft burgers een andere positie ten opzichte van overheden, waarbij ook burgers nu weten waar ze het over hebben. Het geeft burgers meer zeggenschap over hun wijk en gemeente en vergroot hun autonomie.

Want juist die autonomie staat onder druk als bedrijven data inzetten om overheden en burgers op een niet-transparante manier te beïnvloeden. En dat kan de autonomie van burgers verkleinen. Dat ontstaat als mensen niet meer weten en begrijpen hoe hun gedrag wordt beïnvloed, of als we het wel begrijpen, het gevoel hebben dat ze er geen grip op hebben.

Inperking autonomie

TNO en het CBS onderzoeken al jaren de werkdruk en beschrijven de uitkomsten in de Arbobalans. Uit hun onderzoek blijkt dat in de afgelopen tien jaar het aantal werknemers dat regelmatig een lage autonomie op de werkvloer voelt, is gestegen van 38 naar 45 procent. De onderzoekers vinden dat een opvallende stijging. Het is niet ondenkbaar dat de verdere inperking van de autonomie leiden tot een grotere (werk)druk en tot meer ziekteverzuim.

Overheden moeten voorkomen dat dit doorslaat en de kwaliteit van leven in Nederland afneemt. Dat kan ze doen door kaders te stellen. Zo heeft de PvdA een wetsvoorstel ingediend dat werknemers, naar Frans voorbeeld, het recht geeft om buiten werktijd onbereikbaar te zijn. Ook op andere vlakken kan de autonomie van burgers worden beschermd. Zo heeft de Autoriteit Persoonsgegevens gemeenten verboden om via wifitracking bezoekers van de binnenstad te volgen, maar waren er ook gemeenten (bijvoorbeeld Nijmegen) die hier uit principe al mee waren gestopt.

Stel je data open

Het is dus nodig dat er grenzen worden gesteld aan wat er kan. Niet alles wat kan, moet mogen. Maar net zo belangrijk is het versterken van de autonomie door burgers meer mogelijkheden te geven. Door als gemeente te erkennen dat je niet meer als een kip op de gouden data-eieren moet zitten. Dat je data moet delen met bedrijven en burgers, omdat je daar zelf beter van wordt, maar vooral omdat je inwoners daar beter van worden.

Door data open te stellen weten burgers meer en kunnen ze de macht beter controleren. In een democratie leidt dat tot een sterker bestuur. En door data open te stellen ontstaan er oplossingen die je als overheid zelf niet kan bedenken. En dat alles leidt tot meer autonomie voor inwoners. Tot een gemeente die echt van de burgers is.

Dit artikel is een uitkomst van het project Smart Stedenbouw. Daarin onderzoeken we met 20 partners hoe technologisering de stad verandert. Meer weten over rol van data daarin? Download dan het gratis e-book: Data en Omgevingsbeleid.

Jan-Willem Wesselink is programmamanager van de Future City Foundation.

Tagged With: burgers, data Filed Under: Blog, Privacy, Smart city

Reageer
Vorige artikel
Vijfheerenlanden slachtoffer van spoofing
Volgende artikel
Standaard voor verwerking persoonsgegevens door leveranciers

Reader Interactions

GERELATEERD

Nieuwe inzichten over levensloop woningen

Hoeveel woningen zijn er gepland, van hoeveel is de bouw begonnen en hoeveel zijn er recent gebouwd? In het nieuwe CBS-systeem kan dit soort informatie beter verwerkt worden. Daardoor ontstaat er meer inzicht in de levensloop van woningen.

Autoriteit Persoonsgegevens op inspectie bij gemeenten

De komende maanden zal de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) verschillende gemeenten steekproefsgewijs bezoeken. Via deze inspecties wil de AP controleren hoe gemeenten omgaan met de privacy en persoonsgegevens van burgers en eventueel helpen met verbetering.

Wijziging Kadasterwet schiet tekort in databescherming 

Het voorstel voor de wijziging van de Kadasterwet voorkomt niet dat onbetrouwbare partijen toegang krijgen tot kadastergegevens. Dat zegt de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) na toetsing van het concept.  De AP stelt dat de wetswijziging niet kan doorgaan als er geen goede maatregelen zijn om te voorkomen dat onbetrouwbare bedrijven toegang krijgen tot persoonsgegevens.  Tekortkomingen Kadasterwet ... lees verder

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

Meer vacatures

Gerelateerde vacatures

Medewerker communicatie – OVER-Gemeenten

HR-adviseur (20 uur) – Gemeente Scherpenzeel

Concernmanager informatie, Innovatie & Ondersteuning – gemeente Hilversum

LAATSTE ARTIKELEN

Tweede Kamer stemt voor woningwet die voorrang statushouders verbiedt

4 juli 2025

Bermgras als basis voor bouwpanelen of bodemverbeteraar

4 juli 2025

houten huis fabriek

Groene woningbouw noodzakelijk voor CO₂-reductie

3 juli 2025

Wijzigingen wetten en regels voor gemeenten per 1 juli 2025

2 juli 2025

Lokale journalistiek toekomstbestendig maken

2 juli 2025

GEMEENTE.NU PARTNERS

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’
  • Segment

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’
  • Segment

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 
  • Segment

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar
  • Segment

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’
  • Segment

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment
  • Segment

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze
  • Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept
  • Segment

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6
  • Segment

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden
  • Segment

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden

De drie p’s van Segment
  • Segment

De drie p’s van Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling
  • Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling

De Wet open overheid is voor iedereen relevant
  • Segment

De Wet open overheid is voor iedereen relevant

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment
  • Segment

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’
  • Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 
  • Segment

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid
  • Segment

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid

‘Een feestje van de ceremonie maken’
  • Segment

‘Een feestje van de ceremonie maken’

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • AI
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Lefebvre Sdu

  • Disclaimer
  • Privacy Statement & Cookieverklaring
lefebvre SDU