• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • Belastingen
    • Big data
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • NIEUW Raadsledennieuws
    • Participatie
    • Samenwerking
  • Partners
    • Wagner
    • Centric
    • Loyalis
    • OSR juridische opleidingen
    • Segment
    • Sdu VIND Handhaving
    • Sdu VIND Inkoop en Aanbesteding
  • Whitepapers

Opinie Bescherm autonomie burgers tegen ‘dataslurpers’

11 juni 2019 door Jan-Willem Wesselink

Nu naast overheden ook bedrijven en burgers data kunnen verzamelen en analyseren, verandert de rol van de gemeente. Van dataverzamelaar tot bewaker van onze autonomie.

Het verzamelen en gebruiken van data voor (ruimtelijke) besluitvorming was altijd een taak die primair bij de (lokale) overheid lag. Dat is niet meer zo. Ook bedrijven kunnen data verzamelen en daar het gebruik van de ruimte mee veranderen. Een voorbeeld daarvan is routeplanner Waze (een zusterbedrijf van Google Maps) die data verzamelt om haar gebruikers zo snel mogelijk van A naar B te brengen, waar nodig via sluipwegen. Omdat deze routes ook door woonwijken gaan, beïnvloedt Waze zo het gebruik van de ruimte. Vlaamse gemeenten hebben het er maar moeilijk mee.

Welke data en welke algoritmen bedrijven gebruiken is meestal niet bekend. Dat is goed te begrijpen vanuit het perspectief van de bedrijven, maar overheden en burgers moeten dus rekening houden met een niet-transparante beïnvloeding.

Meer zeggenschap voor burgers

Niet alleen bedrijven, ook burgers kunnen data verzamelen en daarmee het beleid beïnvloeden. Bijvoorbeeld via burgermeetnetten zoals in Schiedam of LoRa Apeldoorn. Het is tegenwoordig relatief goedkoop om een netwerk op te zetten van sensoren, dat bijvoorbeeld de luchtkwaliteit of geluidsoverlast meet. Dit gebeurt met verschillende motieven. Uit fascinatie voor techniek, maar ook uit wantrouwen in de overheid. Deze data geeft burgers een andere positie ten opzichte van overheden, waarbij ook burgers nu weten waar ze het over hebben. Het geeft burgers meer zeggenschap over hun wijk en gemeente en vergroot hun autonomie.

Want juist die autonomie staat onder druk als bedrijven data inzetten om overheden en burgers op een niet-transparante manier te beïnvloeden. En dat kan de autonomie van burgers verkleinen. Dat ontstaat als mensen niet meer weten en begrijpen hoe hun gedrag wordt beïnvloed, of als we het wel begrijpen, het gevoel hebben dat ze er geen grip op hebben.

Inperking autonomie

TNO en het CBS onderzoeken al jaren de werkdruk en beschrijven de uitkomsten in de Arbobalans. Uit hun onderzoek blijkt dat in de afgelopen tien jaar het aantal werknemers dat regelmatig een lage autonomie op de werkvloer voelt, is gestegen van 38 naar 45 procent. De onderzoekers vinden dat een opvallende stijging. Het is niet ondenkbaar dat de verdere inperking van de autonomie leiden tot een grotere (werk)druk en tot meer ziekteverzuim.

Overheden moeten voorkomen dat dit doorslaat en de kwaliteit van leven in Nederland afneemt. Dat kan ze doen door kaders te stellen. Zo heeft de PvdA een wetsvoorstel ingediend dat werknemers, naar Frans voorbeeld, het recht geeft om buiten werktijd onbereikbaar te zijn. Ook op andere vlakken kan de autonomie van burgers worden beschermd. Zo heeft de Autoriteit Persoonsgegevens gemeenten verboden om via wifitracking bezoekers van de binnenstad te volgen, maar waren er ook gemeenten (bijvoorbeeld Nijmegen) die hier uit principe al mee waren gestopt.

Stel je data open

Het is dus nodig dat er grenzen worden gesteld aan wat er kan. Niet alles wat kan, moet mogen. Maar net zo belangrijk is het versterken van de autonomie door burgers meer mogelijkheden te geven. Door als gemeente te erkennen dat je niet meer als een kip op de gouden data-eieren moet zitten. Dat je data moet delen met bedrijven en burgers, omdat je daar zelf beter van wordt, maar vooral omdat je inwoners daar beter van worden.

Door data open te stellen weten burgers meer en kunnen ze de macht beter controleren. In een democratie leidt dat tot een sterker bestuur. En door data open te stellen ontstaan er oplossingen die je als overheid zelf niet kan bedenken. En dat alles leidt tot meer autonomie voor inwoners. Tot een gemeente die echt van de burgers is.

Dit artikel is een uitkomst van het project Smart Stedenbouw. Daarin onderzoeken we met 20 partners hoe technologisering de stad verandert. Meer weten over rol van data daarin? Download dan het gratis e-book: Data en Omgevingsbeleid.

Jan-Willem Wesselink is programmamanager van de Future City Foundation.

Vorige artikel
Vijfheerenlanden slachtoffer van spoofing
Volgende artikel
Standaard voor verwerking persoonsgegevens door leveranciers

Tags: burgers, data Categorie: Blog, Privacy, Smart city

Lees Interacties

GERELATEERD

Nieuwe scan voor impact Brexit

De Brexit heeft grote gevolgen, ook voor gemeenten in Nederland. Zoals bij de administratie van persoonsgegevens of aanbestedingen. Het is daarom belangrijk om na te gaan welke maatregelen nodig zijn. De Brexit impact scan voor overheden is vernieuwd, naar aanleiding van de recente handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Om te... lees verder

Datagestuurd werken: doelen als startpunt

De meeste dataprojecten bij een gemeente beginnen met de vraag: wat willen we weten? Maar dat zou volgens Tom Pots moeten zijn: wat willen we bereiken? Vaak zijn de doelen niet duidelijk, abstract of zelfs afwezig. ‘Ik heb gemerkt dat als je niet weet wat je wilt bereiken, je zeker niet weet wat je wilt... lees verder

Tijdelijke wet om mobieltjes in gemeente te tellen

Om de verspreiding van het coronavirus nauwkeuriger te kunnen voorspellen, wil het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) weten hoeveel bewegingen er plaatsvinden binnen en tussen gemeenten. Dat moet worden afgeleid uit het aantal mobiele telefoons in de gemeente. De overheid wil die gegevens van de telecomproviders krijgen en werkt daarom aan een tijdelijke aanpassing... lees verder

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primaire Sidebar

TOPVACATURES

Docent Burgerzaken (gegevens & privacy) – Segment

Teammanager Administratie – Gemeente Den Haag

Assistent rioolbeheerder – Gemeente Gouda

Uw Topvacature op Gemeente.nu

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

Schulden van gedupeerden kinderopvangtoeslag kwijtgescholden

20 januari 2021

Corona keert positieve trend bijstandsdichtheid

20 januari 2021

Burgemeesters: avondklok met weinig uitzonderingen

20 januari 2021

Aanpak ‘fraude’ in bijstand aangepast

20 januari 2021

Armoede en schulden tijdens corona

Armoede- en schuldenbeleid: kansen, uitdagingen en dilemma’s

20 januari 2021

Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • Big data
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU

 

Het laatste nieuws van Gemeente.nu in je mail?

Meld je aan voor de algemene nieuwsbrief of een van de themanieuwsbrieven van Gemeente.nu.

Aanmelden

×