De demissionaire regering heeft de juridische en politieke strijd over de avondklok voorlopig in haar voordeel beslecht. Terwijl het hof zich buigt over de eerder onderuitgehaalde juridische grondslag, stemde de Eerste Kamer vrijdag voor een nieuwe spoedwet die carte blanche biedt voor de avondklok.
Update van 26 februari onderaan dit bericht.
De Tweede Kamer stemde donderdag al voor de nieuwe spoedwet. De fracties van SP, PvdA, GroenLinks, 50PLUS, D66, VVD, CDA en ChristenUnie steunden het voorstel. De senaat behandelde deze spoedwet vrijdag tijdens een ingelaste vergadering. Ook hier stemde een meerderheid voor het verankeren van de avondklok. Een ordevoorstel om de stemming uit te stellen, werd verworpen.
Basis ondeugdelijk
Ondertussen boog het hof in Den Haag zich over de ‘oude’ juridische basis onder de avondklok, die de voorzieningenrechter eerder deze week als ondeugdelijk kwalificeerde. Dat plaatste de maatregel even buiten werking, maar de regering wist dit dezelfde dag nog te laten opschorten. De handhaving kon daardoor gewoon doorgaan. Het hof doet over een week schriftelijk uitspraak in het hoger beroep.
Na de uitspraak die voor korte duur een streep haalde door de avondklok, kwam minister Grapperhaus van Justitie met een spoedwet op de proppen. Hiermee wordt de avondklok ingebouwd in de al bestaande coronawetgeving.
Op basis van de Wet publieke gezondheid kan het kabinet regels stellen aan ‘het vertoeven in de buitenlucht’. Dat kan een avondklok zijn, maar ook andere beperkingen worden hierdoor mogelijk, zo bleek tijdens het debat in de Eerste Kamer. Een motie om de wet ‘niet te gebruiken voor maatregelen overdag’ werd verworpen.
Twee sporen
In de Eerste Kamer had onder meer de SGP kritiek op de spoedwet. Senator Diederik van Dijk van deze partij hekelde het bewandelen van ‘twee sporen van wetgeving’ voor dezelfde maatregel. Dit zou niet goed zijn voor het vertrouwen van de burger in de aanpak van het kabinet. ‘Neemt de regering de uitspraak van de rechter wel serieus?’
Actiegroep Viruswaarheid, aanspanner van de rechtszaak tegen de avondklok, vroeg de rechter in het hoger beroep ‘moed’ te tonen en te kiezen voor de belangen van de bevolking. ‘Wij hopen dat u, net als de rechtbank, de juiste keuze maakt,’ zei jurist Jeroen Pols namens de actiegroep in het gerechtshof in Den Haag.
Minder mobiliteit
Grapperhaus wees vrijdag ter onderbouwing van de avondklok onder meer op een sterke afname van de mobiliteit ’s avonds. Dat betekent minder contacten en dus minder besmettingen met het coronavirus, zo redeneert het kabinet. Critici bestrijden dat de effectiviteit van de avondklok bewezen is en hekelen de vergaande inbreuk ervan op de vrijheid.
Update vrijdag 26 februari
Een week nadat de Eerste Kamer instemde met de nieuwe spoedwet, komt het hof met de uitspraak in hoger beroep. Die luidt totaal anders dan het eerdere oordeel van de voorzieningenrechter. ‘Invoeren van de avondklok was toegestaan,’ aldus het hof. Een inbreuk op grondrechten, zoals het recht op bewegingsvrijheid, is ‘gerechtvaardigd’ mits ‘tijdelijk en beperkt’.
Het coronavirus zou wel degelijk zorgen voor ‘buitengewone omstandigheden’. Bovendien vermeldt de nieuwe uitspraak: ‘De regering mocht uitgaan van het advies van het Outbreak Management Team. Ook is het gerechtshof van mening dat het instellen van de avondklok proportioneel is en dat andere middelen redelijkerwijs niet voorhanden zijn.’
De uitspraak komt weliswaar laat, maar is niet zonder betekenis. Justitie kan nu de eerder opgelegde boetes voor overtreding van de avondklok doorzetten. Dat is een opluchting voor de verantwoordelijke minister Grapperhaus: ‘Ik zou het heel erg hebben gevonden als ik tegen politie en boa’s had moeten zeggen: die boetes hebben jullie voor niets uitgereikt.’
Geef een antwoord