Ze vormen de basis voor elk veranderinitiatief. “Sterker nog, door het ontbreken van een van deze elementen zijn collega’s een illusie armer en frustratie rijker.”
Er zijn boekenkasten vol geschreven over verandertrajecten. Zo begint veranderkenner Dirk-Jan de Bruijn het zesde hoofdstuk van zijn laatste boek over het onderwerp. De Bruijn heeft er veel gelezen en geschreven en komt in zijn Waar een wil is, is succes – Zó komt de zaak in beweging! tot de conclusie dat we eigenlijk terug moeten naar de basis.
Die basis bestaat uit vier elementen:
1) Noodzaak
No pain, no gain, schrijft De Bruijn. Het begint met urgentie, de nodige verandering. “Noodzaak doet bewegen.” Zonder urgentie verdwijnen mooie plannen in de overvolle bureaulade. “Er moet dus pijn zijn.” Wat help om collega’s in beweging te krijgen is een gezamenlijk beeld van hoe de organisatie ervoor staat. Wat niet helpt, is een verlammende sfeer van angst. Dat dan weer niet.
2) Een gedeelde visie
Als het duidelijk is hoe de boel ervoor staat, is het tijd om richting te geven naar een inspirerend doel van de verandering. “Zonder een gedeeld visie over wat het beloofde land is, ontstaat verwarring en frustratie”, stelt De Bruijn. Zorg ook dat de het veranderinitiatief niet slechts intern is gericht. Voor wie doe je dit eigenlijk, je werk? Het helpt om de waardering van inwoners voor ogen te houden.
3) Capaciteit en kennis
Het moet anders. Je weet waar je naartoe wil. Zaak is dan om wel de condities voor het veranderen in huis te hebben. “Een verandertraject kost veel energie”, staat in het boek. “Niet alleen managementaandacht, maar ook veel juiste ‘handen aan het bed’, mensen die eerder met het bijltje hebben gehakt. Het hogere doel is dat medewerkers het vertrouwen krijgen dat het mogelijk is te veranderen naast de uitvoering van het dagelijks werk.
4) Haalbare stappen
Maak een stappenplan met een duidelijke, haalbare koers. Vier het succes stap voor stap. “Succes doet geloven. Versnippering van initiatieven en valse starts wijzen in veel gevallen op een gebrek aan visie, richting en daadkracht. “Zonder haalbare stappen komt geen beweging van de grond.”
Uiteraard werkt De Bruijn deze elementen verder uit. Ze komen ook terug in de columns die hij voor Gemeente.nu schrijft.
