Opinie De kracht van EN

Verstandige organisaties laten in hun strategie en beleid ruimte voor paradoxen en dilemma’s.

2012 was voor vele bedrijven en instellingen een roerig jaar. De economische omstandigheden zijn zwaar, de onzekerheid is hoog en de algehele stemming somber. Het vertrouwen van de Nederlander in het openbaar bestuur, zijn financiële toekomst en zijn werkzekerheid zijn (te) laag. Gelukkig zijn we –zo blijkt uit onderzoek- nog wel relatief gelukkig. Er zijn maar weinig organisaties die in deze tijd moeiteloos hun oude koers kunnen blijven volgen.

Probleemanalyse

Veel mensen hebben de neiging om zich in deze tijd te verliezen in uitgebreide probleemanalyses. Zij zoeken plausibele en sluitende verklaringen voor de moeilijke omstandigheden waarin zij verkeren. Zonder kennis immers geen beleid. Hoe begrijpelijk ook, dergelijke analyses leiden vooral tot meer inzicht in de situatie van gisteren. Ontwikkelingen gaan tegenwoordig razendsnel en verlopen bovendien nog erg onvoorspelbaar. Dit betekent gelukkig ook dat regelmatig nieuwe kansen ontstaan. Dit roept weer nieuwe vragen op: waar liggen echte kansen en hoe deze te benutten?

Mensen zoeken in deze tijd van turbulentie en onvoorspelbaarheid naar zekerheid. Onzekerheid veroorzaakt onrust en stress. Deze behoefte aan zekerheid is een aantrekkelijke verklaring voor de ontvangst van populistische en simplistische benaderingen in de politiek en de organisatiewereld. Dergelijke krachtige benaderingen zetten zich af tegen het bestaande (dat daarmee direct verantwoordelijk wordt voor alle problemen). En zo kunnen we bestuurders, banken, managers en Christendemocraten bij het vuilnis zetten. Voor zo lang als het duurt.

2013

2013 wordt weer een spannend en onzeker jaar. Professionals binnen de overheid, de zorg en het onderwijs verlangen duidelijkheid over beleid, dienverlening, bedrijfsvoering etc; zij klagen regelmatig over gebrek aan visie bij hun managers en bestuurders. Is dit terecht? Wij denken van wel en van niet. We zullen dit toelichten. Hoe krachtiger de visie, hoe groter de kans op teleurstelling… De grote visionairs in onze geschiedenis hebben heel wat ellende op hun geweten. Succesvolle bestuurders zijn vaak integere pragmatici.

Visie gaat vrijwel altijd uit van een dominante moraliteit, van een overtuiging de ‘betere’ wereld te kennen. Een visie op Europa, de zorg, het onderwijs of duurzaamheid? In 1980, 1990 en 2000 zijn dergelijke visies ook uitgewerkt. Wat hebben ze ons de afgelopen tien jaar opgeleverd? Er gaat zoveel energie verloren in morele en visionaire discussies en debatten.

EN

Ik geloof in de kracht van EN. Verstandige organisaties laten in hun strategie en beleid ruimte voor paradoxen en dilemma’s. Zij kiezen met andere woorden voor discipline en zelfontplooiing (professionals), voor geluk en welvaart, voor terugontvangen en kwijtschelden (Griekenland), voor innovatie en efficiëntie, voor eigenbelang en gemeenschapszin, voor de korte en de lange termijn. Waarom uitsluiten? ‘En’ geeft veel meer ruimte voor verbinding en voor samenwerking. Klinkt dit vaag? Als je bij elk besluit de achterliggende redenering omkeert en de logische uitkomst daarvan uitvoert, dan ontdek je de kracht van EN… Dit valt niet altijd mee, maar is zeker de moeite waard.