Volgens het Trimbos Instituut heeft vijf procent van de beroepsbevolking problemen op het werk door alcoholgebruik. Het ziekteverzuim van probleemdrinkers ligt vier tot zes keer hoger dan gemiddeld. Het is daarom verstandig om alcoholbeleid in je organisatie te ontwikkelen en in te voeren.
Vier procent van de totale alcoholconsumptie in ons land drinken we op of direct na het werk, bijvoorbeeld tijdens de vrijdagmiddagborrel. Bij één op de drie bedrijven ligt er altijd wel bier of wijn in de koelkast. Alcoholmisbruik leidt tot vermindering van sociale contacten op het werk en tot lagere kwaliteit van het werk. Daarnaast heeft een probleemdrinker moeite met het uitvoeren van complexe taken en een minder constant werkpatroon.
Waarom is een alcoholbeleid belangrijk?
Een alcoholbeleid zorgt op korte termijn voor verbetering van de veiligheid en kwaliteit van het werk en verhoging van de productiviteit. Op lange termijn zorgt het voor verbetering van de sfeer op de afdeling en de gezondheid van medewerkers. Hierdoor vermindert het ziekteverzuim. Bovenal geef je met een duidelijk alcoholbeleid aan dat het bedrijf zich verantwoordelijk voelt voor het welzijn van medewerkers.
Wat zegt de wet?
Het is niet bij wet verboden om alcohol op het werk te gebruiken. Een organisatie kan wel voorschriften maken over het gebruik ervan onder en voor werktijd. In het Nieuw Burgerlijk Wetboek staat dat er reden voor ontslag is “wanneer hij [de werknemer] zich ondanks waarschuwing overgeeft aan dronkenschap of ander liederlijk gedrag”. Dit heeft dan vooral betrekking op het leveren van slechte werkprestaties.
Wat beschrijf je in een alcoholbeleid?
Het meest effectieve alcoholbeleid gaat uit van een totale aanpak. Dat betekent dat er regels zijn over het gebruik van alcohol en procedures over het signaleren en behandelen van werknemers met een alcoholprobleem. Het bedrijf stelt dan regels op over het gebruik van alcohol onder werktijd of buiten werktijd. Daarnaast is het belangrijk dat het alcoholbeleid aansluit bij het gezondheids- en veiligheidsbeleid van de organisatie. Een goed alcoholbeleid haalt alcoholgebruik uit de taboesfeer en zorgt voor een mentaliteitsverandering. Dat beleid kan je pas invoeren nadat de ondernemingsraad op grond van artikel 27 lid 1 onder e van de WOR met het beleid heeft ingestemd. Samengevat bestaat een alcoholbeleid uit de volgende onderwerpen:
- Voorkomen van alcoholmisbruik: regels opstellen over de beschikbaarheid van alcohol, voorlichting en scholing.
- Begeleiding: signaleren van alcoholmisbruik, doorverwijzing en begeleiding door hulpverleners.
- Correctie: beschrijf de disciplinaire maatregelen en maak duidelijk wat je verstaat onder toezicht en controle.
- Evaluatie: beoordeling van de effectiviteit van het beleid.
Betrokkenheid en communicatie zijn belangrijk
Een alcoholbeleid slaagt alleen als medewerkers zich betrokken voelen en als er een open sfeer is. Belangrijk hierbij zijn goede communicatie, een logische opbouw en duidelijke tijdsplanning van de invoering van het beleid. Gebruik de bestaande communicatiekanalen in de organisatie om medewerkers goed te informeren over het nieuwe beleid.
De vrijdagmiddagborrel
‘Het probleem met vrijdagmiddagborrels is dat het niet goed omschreven staat in het alcoholbeleid van een bedrijf,’ zegt Susanne Weingart, projectmedewerker van het Trimbos Instituut. ‘Ongeveer 35 procent van de bedrijven heeft inmiddels zo’n beleid. Hierin staat wat je tolereert als het gaat om alcohol op het werk. Wanneer er bijvoorbeeld wel gedronken wordt en wanneer niet. Met een goed uitgewerkt alcoholbeleidsplan sta je als manager veel sterker in je schoenen wanneer je iemand op zijn verslaving wilt aanspreken.’
Verantwoordelijkheid werkgever
In hoeverre is de werkgever eigenlijk verantwoordelijk wanneer medewerkers na de vrijdagmiddagborrel onder invloed naar huis rijden en een ongeluk veroorzaken? Dat hangt vooral af van de regels die de werkgever heeft opgesteld maar ook of er al een alcoholbeleidsplan is. Zo kan de werkgever hierop terugvallen als de werknemer over de streep gaat. Ondank dat de werknemer zelf verantwoordelijk is voor zijn alcoholgebruik, heeft de werkgever wel degelijk een sociale en morele verantwoordelijkheid. De volgende vragen beïnvloeden de mate van deze verantwoordelijkheid:
- Drinken medewerkers alcohol op de werkplek?
- Vindt het alcoholgebruik plaats in de tijd van de werkgever?
- Legt de werkgever een rem op het gebruik of wordt er onbeperkt alcohol geschonken?
- Is de alcohol gratis of moeten medewerkers ervoor betalen?
- Is er een verantwoordelijke die collega’s aanspreekt op overmatig drinken?
Lees ook bij P&O Aktueel: Hoe pakt HR verslaving aan? en Feiten en cijfers over verslaving
Geef een reactie