• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • Belastingen
    • Big data
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners Gemeente.nu
    • Annual Insight
    • Centric
    • PinkRoccade Local Government
    • Segment
    • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)
    • Sdu VIND Handhaving
    • Sdu VIND Inkoop en Aanbesteding
  • Whitepapers

Opinie Vier soorten bezuinigingen

20 november 2014 door Redactie Gemeente.nu

In de afgelopen 4 jaar heb ik bij zo’n 25 gemeenten advies mogen geven voor grotere en kleinere bezuinigingsoperaties. Tijd om daar de balans over op te maken. “De grootste valkuil is de shared service.”

Gemeenten hebben de afgelopen jaren op ingrijpende en indrukwekkende manieren de tering naar de nering gezet. Ze hebben heldere en stevige beslissingen durven nemen. Snijden in de organisatie, snijden in de faciliteiten, snijden in de voorzieningen voor de burgers en bedrijven, het versneld en versterkt invoeren van het profijtbeginsel (de gebruiker betaalt en de algemene middelen betalen niet). Heel beperkt is gekozen voor het verhogen van de ozb.

1. Technische bezuinigingen
Dat hebben ze in het algemeen slim en praktisch en goed gedaan. Ze hebben eerst gezocht naar technische bezuinigingen, dingen die geen pijn doen (wegstrepen van onderuitputting, spelen met afschrijvingstermijnen). Dat is nu wel zo’n beetje voorbij; ik vind daarin steeds minder mogelijkheden.

Na die technische bezuinigingen komen ze al snel achter de harde werkelijkheid: de volgende bezuinigingen kosten altijd óf banen, of de kosten voor de gebruiker gaan omhoog. Dat kan je verstoppen achter mooie woorden, maar mooier wordt het daardoor niet.

2. Minder ambtenaren en inhuur
Politici en burgers roepen al snel: die bedrijfsvoering is zo duur: het moet met minder ambtenaren. Dat is vaak waar. Bestuur en burgers hebben heel vaak om heel zorgvuldige en uitgebreide dienstverlening gevraagd en dat leidde soms tot een groot ambtelijk apparaat. En soms hebben bureaucratische organisaties zichzelf aangepraat dat dat nodig was; zie mijn eerdere column over de wet van Parkinson.

Het valt mij op dat de ambtelijke formatie in den brede fors is teruggelopen; niet overal, maar in heel veel gemeenten wel. De meest uitzonderlijke daarin is een 100.000+ gemeente die – als alles volgens plan verloopt van de 1.200 ambtenaren die er in 2010 waren, door inkrimping, sanering en privatisering zakt naar 750 ambtenaren. Dat is extreem, maar 10 procent zie ik er overal wel afgaan.

Dat is overigens niet gemakkelijk. De sociale statuten en andere arbeidsvoorwaarden maken dat gemeenten niet makkelijk dergelijke keuzes kunnen effectueren. Eigenlijk is het wel heel jammer dat in alle cao-onderhandelingen het mes hierbij in het luid krijsende varken is blijven steken. Een cao die gemeenten helpt hun keuzes waar te maken en die ambtenaren helpt om van werk naar werk te komen, was een belangrijk hulpmiddel geweest.

Daarnaast is de inhuur van derden teruggelopen: van 1,5 miljard euro in 2008 naar ongeveer 1 miljard euro. Dat kan de komende jaren lastig worden: minder ambtenaren, en niet minder vragen van bestuurders; dat gaat knellen.

3. Abspecken
Na de technische bezuinigingen en de bedrijfsvoering komt de volgende fase: het abspecken[1] op veel terreinen:  een lager onderhoudsniveau voor wegen en groen, een korting op subsidies, en soms ook het aanscherpen van het profijtbeginsel: kostendekkende tarieven.

Tot en met dit punt is het allemaal goed te doen. Burgers klagen niet al te hard, ambtenaren accepteren dat het ook wel wat minder kan, gesubsidieerde instellingen krijgen het zuchtend en steunend voor elkaar.

4. Kerntakendiscussie
Een aantal gemeenten moet veel verder gaan. Dat zijn de gemeenten waar de keus is: linkerarm eraf, of rechterarm eraf? Sluiten we de bibliotheek, of het laatste zwembad? Stoppen we met subsidies voor de peuterspeelzalen of stoten we de begraafplaatsen af?

Dat heet: kerntakendiscussie. Als je dat met elkaar goed doet, goed luistert naar de kwaliteitsargumenten van burgers, goed met elkaar in debat gaat over de vraag wat écht belangrijk is voor de burgers (en dat is overal anders, echt waar; de ene gemeente hecht aan veiligheid, de andere aan jeugdvoorzieningen, om maar eens twee voorbeelden te noemen), dan kan dat heel verrijkend zijn. Voor de komende 10 jaar staat dan de lijn van de gemeente vast; dat geeft raden, colleges en ambtenaren houvast.

Bovendien zie ik gemeenten die eenmaal op dit niveau zijn aangeland een nieuwe benchmark worden: sober, zuinig, een afgeslankte ambtelijke organisatie, ze hebben geleerd om heldere keuzes te maken. Eigenlijk de gemeente van de toekomst: een normaal sober Nederlands peil. Met de basisvoorzieningen die de eigen burgers willen, maar niet meer dan dat.

Wanneer het mis gaat
Helaas denken dromerige gemeentebestuurders soms aan pijnlijke keuzes te kunnen ontkomen door een vlucht naar voren te maken, bijvoorbeeld door te fuseren of door dienstverlenende organisatieonderdelen met anderen te gaan delen zonder dat de kwaliteit van het werk of de continuïteit dat noodzakelijk maken.

Ik sluit me volledig aan bij het COELO: ik heb nog nooit gezien dat een grotere gemeente per definitie efficiënter is dan een kleinere, al zijn er grotere gemeenten met een krachtig bestuur en management die heel efficiënt kunnen zijn, maar dat kunnen kleinere gemeenten ook.

Wel heeft de grotere organisatie altijd meer last van de wet van Parkinson: work expands to fill the time available: bureaucratie doet meer bureaucratie ontstaan. Bovendien: hoe groter de gemeente, hoe slechter de stem van de burger opgevangen wordt.

De grootste valkuil echter is die van de shared service: denken dat het beter gaat als je de zeggenschap over het werk dat je betaalt afgeeft aan een groep bestuurders. Denk aan het citaat van Robert Heinlein: a committee is a lifeform with six or more legs and no brains.

Gemeentebesturen hebben geld nodig om beleid te maken om maatschappelijke problemen op te lossen. Dat is een flinke prikkel om doelmatig te worden.  Groepen bestuurders  van beheersorganisaties hebben die prikkel niet. Zij geven dan ook al snel de voorkeur aan de lieve vrede en die leidt helaas zelden tot een optimale productiviteit.

[1] De term werd door voormalig Bondskanselier Helmut Kohl gemunt: hij ging regelmatig ’s zomers naar een Kürort om “ab zu specken” als zijn broeksriem te kort werd.

Vorige artikel
Adviesbureau: Overhead gemeenten neemt toe
Volgende artikel
Competente leidinggevende leidt tot tevreden medewerker

Tags: bezuiniging, fusie, herindeling, werk Categorie: Blog, Organisatie

Lees Interacties

GERELATEERD

Onderzoekers: herindeling holt de democratie uit

Leggen gemeentelijke herindelingen de bijl aan de wortel van de lokale democratie? Nieuw onderzoek door Maarten Allers van de Rijksuniversiteit Groningen bevestigt dat dit het geval is. Allers onderzocht met een aantal collega’s het effect van herindelingen op de opkomst bij verkiezingen voor zowel de gemeenteraad als de Tweede Kamer. De gevolgen blijken structureel negatief,... lees verder

Aantal gemeenten naar 352

Nederland telt per 1 januari 2021 drie gemeenten minder dan vorig jaar. Dat is het gevolg van twee gemeentelijke herindelingen, hierdoor zijn er nu 352 gemeenten. Doordat gemeenten verder in omvang toenemen, worden cijfers op wijk- en buurtniveau belangrijker. In Groningen is de gemeente Eemsdelta ontstaan, door het samengaan van de gemeenten Appingedam, Delfzijl en... lees verder

Regionale mobiliteitsteams moeten mensen aan het werk helpen

Gemeenten gaan in regionale mobiliteitsteams mensen die hun baan verliezen door de coronacrisis helpen bij het zoeken naar ander werk. In die teams zitten ook UWV, werkgeversorganisaties en vakbonden. Het kabinet wil zo passende begeleiding garanderen op de weg naar een nieuwe functie. ‘De inzet is dat mensen direct van de ene baan naar de... lees verder

Geef een reactie Antwoord annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primaire Sidebar

TOPVACATURES

Docent Burgerzaken (gegevens & privacy) – Segment

Uw Topvacature op Gemeente.nu

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

Permanente bewoning recreatieparken

Nog veel kritiek op permanente bewoning recreatieparken

15 april 2021

Opinie Argumenten op een goudschaaltje wegen

15 april 2021

Amsterdam in beroep tegen schrappen verbod vakantieverhuur

15 april 2021

Goed voorbeeld: ‘Het gaat niet om een casus, maar om een mens’

14 april 2021

Schulden Utrecht coronasanering

Utrechters sneller uit schulden door ‘coronasanering’

14 april 2021

Banner SC Aanbestedingsrecht 2021 320x250

GEMEENTE.NU PARTNERS

Centric en ValidSign verstevigen partnerschap
  • Centric

Centric en ValidSign verstevigen partnerschap

Webinar: preventie, toezicht en handhaving in sociaal domein
  • Centric

Webinar: preventie, toezicht en handhaving in sociaal domein

Whitepaper – Trendrapport zorgfraude
  • Annual Insight

Whitepaper – Trendrapport zorgfraude

Meer grip op de gemeentefinanciën
  • Annual Insight

Meer grip op de gemeentefinanciën

Op zoek naar de zorgcowboys
  • Annual Insight

Op zoek naar de zorgcowboys

Schuldenaanpak effectiever met vroegsignalering in de wet verankerd
  • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)

Schuldenaanpak effectiever met vroegsignalering in de wet verankerd

Proeftuin PinkRoccade helpt gemeenten bij digitale transitie
  • PinkRoccade Local Government

Proeftuin PinkRoccade helpt gemeenten bij digitale transitie

Op weg naar een datagedreven gemeente
  • PinkRoccade Local Government

Op weg naar een datagedreven gemeente

Datagedreven werken in het sociaal domein
  • Annual Insight

Datagedreven werken in het sociaal domein

Webinar nieuw iBurgerzaken releases 3.10 en 4.0
  • PinkRoccade Local Government

Webinar nieuw iBurgerzaken releases 3.10 en 4.0

Video – PinkRoccade Local Government
  • PinkRoccade Local Government

Video – PinkRoccade Local Government

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet
  • Centric

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet

Makkelijker vragen stellen via live chat met experts
  • PinkRoccade Local Government

Makkelijker vragen stellen via live chat met experts

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?
  • Segment

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?

Huizen geeft consultants kijkje in de keuken
  • PinkRoccade Local Government

Huizen geeft consultants kijkje in de keuken

Webinar: Hoe Hoeksche Waard een lerende gemeente werd
  • Centric

Webinar: Hoe Hoeksche Waard een lerende gemeente werd

Aanpassingen Tozo en nieuwe regeling Tonk
  • PinkRoccade Local Government

Aanpassingen Tozo en nieuwe regeling Tonk

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud
  • Centric

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud

Webinar: Cloud
  • PinkRoccade Local Government

Webinar: Cloud

Meer grip op financiële processen in Hellevoetsluis
  • PinkRoccade Local Government

Meer grip op financiële processen in Hellevoetsluis

Common Ground: lonkend lokaal perspectief
  • PinkRoccade Local Government

Common Ground: lonkend lokaal perspectief

Een digitaal loket voor de burger en ondernemer
  • PinkRoccade Local Government

Een digitaal loket voor de burger en ondernemer

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Online geboorteaangifte vanuit het kraambed
  • PinkRoccade Local Government

Online geboorteaangifte vanuit het kraambed

De VVV voor iBurgerzaken: Verbeteren, Verrijken en Vooruitdenken
  • PinkRoccade Local Government

De VVV voor iBurgerzaken: Verbeteren, Verrijken en Vooruitdenken

Webinar: Slimme online dienstverlening in het Sociaal Domein
  • Centric

Webinar: Slimme online dienstverlening in het Sociaal Domein

  • PinkRoccade Local Government

Zet de eerste stap naar Common Ground

De AVG en datalekken
  • PinkRoccade Local Government

De AVG en datalekken

Online training agressie voorkomen: kan dat?
  • Segment

Online training agressie voorkomen: kan dat?

Gegevensuitwisseling: Get Connected met iConnect
  • PinkRoccade Local Government

Gegevensuitwisseling: Get Connected met iConnect

Webinar: Waarom je salarisverwerking uitbesteden loont
  • Centric

Webinar: Waarom je salarisverwerking uitbesteden loont

Gemeenten Stein, Schagen en Hellevoetsluis innoveren met iFinanciën van PinkRoccade
  • PinkRoccade Local Government

Gemeenten Stein, Schagen en Hellevoetsluis innoveren met iFinanciën van PinkRoccade

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Opinie Bewust omgaan met mogelijkheden digitale dienstverlening
  • PinkRoccade Local Government

Opinie Bewust omgaan met mogelijkheden digitale dienstverlening

Webinar: naar een samenhangende objectenregistratie
  • Centric

Webinar: naar een samenhangende objectenregistratie

Whitepaper – Een datagedreven gemeente
  • PinkRoccade Local Government

Whitepaper – Een datagedreven gemeente

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021
  • Centric

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig
  • Segment

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS
  • Centric

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS

Webinars: Samenwerken aan de decentrale overheid van morgen
  • Centric

Webinars: Samenwerken aan de decentrale overheid van morgen

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik
  • Centric

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening
  • Centric

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet
  • Centric

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet

Eric Gubbels over online leren in coronatijd
  • Segment

Eric Gubbels over online leren in coronatijd

Fokke Dijkstra: ‘Transparantie is key voor privacy’
  • Centric

Fokke Dijkstra: ‘Transparantie is key voor privacy’

Digitale handhaving in het sociaal domein
  • Centric

Digitale handhaving in het sociaal domein

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid
  • Segment

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers
  • Segment

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers

De Virtuele Inloopavond
  • Centric

De Virtuele Inloopavond

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt
  • Centric

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij
  • Segment

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij

Whitepaper – Participeren met Nes
  • Centric

Whitepaper – Participeren met Nes

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

Centric publiceert publieksverslag 2019
  • Centric

Centric publiceert publieksverslag 2019

Schuldenproblematiek door de coronacrisis
  • Segment

Schuldenproblematiek door de coronacrisis

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • Big data
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU

 

Het laatste nieuws van Gemeente.nu in je mail?

Meld je aan voor de algemene nieuwsbrief of een van de themanieuwsbrieven van Gemeente.nu.

Aanmelden

×