• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • AI
    • Belastingen
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • KaFra Housing
    • KPN
    • Lefebvre Sdu
    • Segment
  • Whitepapers
  • Opleidingen

De noodverordening en het noodbevel

4 april 2017 door Cees Rootjes

Lees voor

De recente diplomatieke rel tussen Nederland en Turkije geeft aanleiding tot een nadere beschouwing over de bevoegdheden van een burgemeester in tijden van spanning en mogelijke verstoring van de openbare orde, in casu het noodbevel en de noodverordening.

Bij een noodbevel dan wel noodverordening speelt het begrip ‘openbare orde’ een belangrijke rol. Voor dit begrip is geen passende definitie voorhanden en wordt als het ware gevormd door jurisprudentie. De Afdeling bestuursrechtspraak heeft over het begrip ‘openbare orde’ in 2014 een interessante uitspraak gedaan. De Afdeling concludeert in genoemde uitspraak dat met het begrip ‘openbare orde’ wordt gedoeld op het ordelijk verloop van het gemeenschapsleven ter plaatse. Dit is een beperkte reikwijdte. De belangen van het voorkomen van discriminatie en de eerbiediging van het privéleven hebben onvoldoende relatie met de openbare orde, aldus de Afdeling. De bevoegdheid van de burgemeester tot de handhaving van de openbare orde is dus begrensd tot het gewenste niveau van orde en rust in het openbare leven.
De burgemeester mag daarom bij het uitoefenen van zijn bevoegdheden niet de inhoud van onder meer evenementen en zijn oordeel over de toelaatbaarheid daarvan betrekken. Toetsing door de burgemeester zou bovendien met zich brengen dat hij ook grondrechtelijk beschermde uitingen, en zelfs vooraf, op hun inhoudelijke toelaatbaarheid zou moeten beoordelen. Dit zou het grondwettelijk stelsel aantasten. Slechts wanneer er gegronde vrees zou bestaan voor ernstige ongeregeldheden die niet zouden kunnen voorkomen of bestreden door middel van de door de overheid te treffen maatregelen zou er een grond kunnen zijn te besluiten om een demonstratie te verbieden. Het noodbevel zoals neergelegd in artikel 175 Gemeentewet mag alleen in uitzonderlijke situaties worden toegepast. Het noodbevel kan worden ingezet als sprake is van oproer, wanordelijkheden, rampen of zware ongevallen of de vrees daartoe bestaat.

Beperking van gevaar

Het wetsartikel bepaalt dat de burgemeester bevoegd is alle bevelen te geven die hij nodig acht ter handhaving van de openbare orde of ter beperking van gevaar. Deze maatregel mag worden toegepast wanneer het gaat om een bepaald aantal personen of organisaties. Gaat het om een onbepaald aantal personen (‘eenieder’), dan is de noodverordening het geschikte model. Een noodbevel kan dienen als een overbrugging naar een noodverordening.
De maatregelen mogen niet verder strekken dan strikt noodzakelijk is en wanneer minder ingrijpende bevoegdheden tekortschieten. De inhoud van het noodbevel kan enkele grondrechten inperken. Via een noodbevel kunnen de vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vergadering en betoging worden ingeperkt. Het is in principe niet toegestaan van de privacywaarborg uit artikel 10 Grondwet en artikel 8 EVRM af te wijken, maar dit gebeurt in de praktijk wel. Concreet betekent dit dat men een gebied kan evacueren en mensen kan verplichten zich van de openbare weg te verwijderen naar een plek buiten het gebied. Mensen kunnen niet worden verplicht om hun huis te verlaten. Een (individueel) evacuatiebevel behoort daarmee niet tot de mogelijkheden, omdat dit het woonrecht van burgers uit 8 EVRM (eerbiediging persoonlijke levenssfeer) aantast. Het niet naleven van een noodbevel is gesanctioneerd met artikel 184 Wetboek van Strafrecht (misdrijf).
Het noodbevel is dus een zwaar middel waar de invloed van de gemeenteraad alleen ligt in de politieke controle, in die zin dat een meerderheid van de gemeenteraad zou kunnen concluderen dat het een te zwaar middel is geweest en de burgemeester daarop politiek afrekent.

Controlefunctie

De noodverordening richt zich tot aan een grote groep en is vaak van langere duur. Het schenden van de verordening is een overtreding en geen misdrijf. Een noodverordening moet worden afgekondigd en kenbaar worden gemaakt aan de betrokkenen en de gemeenteraad. Verder moet deze op tijd worden ingetrokken. Volgens de Gemeentewet moet de gemeenteraad in de eerstvolgende vergadering de verordening bekrachtigen. Daarmee heeft zij een controlefunctie. Wanneer de gemeenteraad de noodverordening niet bekrachtigt, vervallen de daarin opgenomen voorschriften.
Als dat gebeurt, kan de burgemeester administratief beroep instellen bij de Commissaris van de Koning. Deze laatste moet binnen twee dagen beslissen. Bij een noodverordening rijst nog de vraag of deze door de raad kan worden geamendeerd. Hoewel in de Gemeentewet niet expliciet uitgesloten, moet de vraag of het geamendeerd kan worden ontkennend worden beantwoord. Immers de noodverordening wordt door de raad niet vastgesteld maar alleen achteraf gesanctioneerd. Ook hier kan de gemeenteraad dus alleen politieke controle uitoefenen.

Cees Rootjes, voorzitter rekenkamercommissie gemeente Wormerland

ceesrootjes@hotmail.com

Filed Under: Raadsledennieuws

Reageer
Vorige artikel
Niet alleen een ambt, ook een ambacht
Volgende artikel
Hoe hangt de voorhangprocedure er in uw raadzaal bij?

Reader Interactions

GERELATEERD

18 nov | Gebiedsontwikkelingen: eisen met betrekking tot duurzaamheid, natuurinclusief en klimaatadaptief bouwen

Ben je op zoek naar een praktijkgerichte opleiding waarmee je jouw kennis en expertise op het gebied van duurzaamheid, natuurinclusief en klimaatadaptief bouwen naar een hoger niveau tilt? Ontdek dan met deze opleiding het juridisch kader en de kerninstrumenten die daarvoor nodig zijn. Deze cursus richt zich op (gemeente)ambtenaren die midden in het proces van... lees verder

30 sep | AI, ChatGPT, Copilot en GenIA-L in de Gemeentelijke Praktijk

Generatieve AI transformeert de manier waarop gemeenten werken – maar hoe benut je deze revolutie effectief én verantwoord? In deze praktijkgerichte training leer je niet alleen werken met krachtige AI-tools als ChatGPT, Copilot en GenIA-L, maar krijg je ook inzicht in de strategische kansen én uitdagingen voor jouw gemeente. Of je nu beleid schrijft, inwoners... lees verder

Meer bevoegdheden voor burgemeester en politie om ernstige verstoringen openbare orde te voorkomen

De informatiepositie van burgemeesters en politie wordt verbeterd om (dreigende) ernstige verstoringen van de openbare orde te voorkomen. Door de extra bevoegdheden is de politie beter in staat om de openbare orde te handhaven. Bijvoorbeeld door te voorkomen of te beletten dat mensen een demonstratie misbruiken om te gaan rellen. Met het wetsvoorstel Wet gegevensvergaring... lees verder

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

Strategisch Adviseur Economische Zaken – Gemeente Amstelveen

Beleidsadviseur Gezondheid & Wmo – Gemeente Ridderkerk

Teamleider DOWR Financiële Administratie – Gemeente Deventer

Adviseur mobiliteit en parkeren – Gemeente Lelystad

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

18 nov | Gebiedsontwikkelingen: eisen met betrekking tot duurzaamheid, natuurinclusief en klimaatadaptief bouwen

8 juli 2025

30 sep | AI, ChatGPT, Copilot en GenIA-L in de Gemeentelijke Praktijk

8 juli 2025

Meer bevoegdheden voor burgemeester en politie om ernstige verstoringen openbare orde te voorkomen

7 juli 2025

Tweede Kamer stemt voor woningwet die voorrang statushouders verbiedt

4 juli 2025

Bermgras als basis voor bouwpanelen of bodemverbeteraar

4 juli 2025

GEMEENTE.NU PARTNERS

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’
  • Segment

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’
  • Segment

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 
  • Segment

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar
  • Segment

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’
  • Segment

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment
  • Segment

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze
  • Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept
  • Segment

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6
  • Segment

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden
  • Segment

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden

De drie p’s van Segment
  • Segment

De drie p’s van Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling
  • Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling

De Wet open overheid is voor iedereen relevant
  • Segment

De Wet open overheid is voor iedereen relevant

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment
  • Segment

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’
  • Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 
  • Segment

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid
  • Segment

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid

‘Een feestje van de ceremonie maken’
  • Segment

‘Een feestje van de ceremonie maken’

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • AI
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Lefebvre Sdu

  • Disclaimer
  • Privacy Statement & Cookieverklaring
lefebvre SDU