• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • Belastingen
    • Big data
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • NIEUW Raadsledennieuws
    • Participatie
    • Samenwerking
  • Partners
    • Wagner
    • Centric
    • Loyalis
    • OSR juridische opleidingen
    • Segment
    • Sdu VIND Handhaving
    • Sdu VIND Inkoop en Aanbesteding
  • Whitepapers

De noodverordening en het noodbevel

4 april 2017 door Cees Rootjes

De recente diplomatieke rel tussen Nederland en Turkije geeft aanleiding tot een nadere beschouwing over de bevoegdheden van een burgemeester in tijden van spanning en mogelijke verstoring van de openbare orde, in casu het noodbevel en de noodverordening.

Bij een noodbevel dan wel noodverordening speelt het begrip ‘openbare orde’ een belangrijke rol. Voor dit begrip is geen passende definitie voorhanden en wordt als het ware gevormd door jurisprudentie. De Afdeling bestuursrechtspraak heeft over het begrip ‘openbare orde’ in 2014 een interessante uitspraak gedaan. De Afdeling concludeert in genoemde uitspraak dat met het begrip ‘openbare orde’ wordt gedoeld op het ordelijk verloop van het gemeenschapsleven ter plaatse. Dit is een beperkte reikwijdte. De belangen van het voorkomen van discriminatie en de eerbiediging van het privéleven hebben onvoldoende relatie met de openbare orde, aldus de Afdeling. De bevoegdheid van de burgemeester tot de handhaving van de openbare orde is dus begrensd tot het gewenste niveau van orde en rust in het openbare leven.
De burgemeester mag daarom bij het uitoefenen van zijn bevoegdheden niet de inhoud van onder meer evenementen en zijn oordeel over de toelaatbaarheid daarvan betrekken. Toetsing door de burgemeester zou bovendien met zich brengen dat hij ook grondrechtelijk beschermde uitingen, en zelfs vooraf, op hun inhoudelijke toelaatbaarheid zou moeten beoordelen. Dit zou het grondwettelijk stelsel aantasten. Slechts wanneer er gegronde vrees zou bestaan voor ernstige ongeregeldheden die niet zouden kunnen voorkomen of bestreden door middel van de door de overheid te treffen maatregelen zou er een grond kunnen zijn te besluiten om een demonstratie te verbieden. Het noodbevel zoals neergelegd in artikel 175 Gemeentewet mag alleen in uitzonderlijke situaties worden toegepast. Het noodbevel kan worden ingezet als sprake is van oproer, wanordelijkheden, rampen of zware ongevallen of de vrees daartoe bestaat.

Beperking van gevaar

Het wetsartikel bepaalt dat de burgemeester bevoegd is alle bevelen te geven die hij nodig acht ter handhaving van de openbare orde of ter beperking van gevaar. Deze maatregel mag worden toegepast wanneer het gaat om een bepaald aantal personen of organisaties. Gaat het om een onbepaald aantal personen (‘eenieder’), dan is de noodverordening het geschikte model. Een noodbevel kan dienen als een overbrugging naar een noodverordening.
De maatregelen mogen niet verder strekken dan strikt noodzakelijk is en wanneer minder ingrijpende bevoegdheden tekortschieten. De inhoud van het noodbevel kan enkele grondrechten inperken. Via een noodbevel kunnen de vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vergadering en betoging worden ingeperkt. Het is in principe niet toegestaan van de privacywaarborg uit artikel 10 Grondwet en artikel 8 EVRM af te wijken, maar dit gebeurt in de praktijk wel. Concreet betekent dit dat men een gebied kan evacueren en mensen kan verplichten zich van de openbare weg te verwijderen naar een plek buiten het gebied. Mensen kunnen niet worden verplicht om hun huis te verlaten. Een (individueel) evacuatiebevel behoort daarmee niet tot de mogelijkheden, omdat dit het woonrecht van burgers uit 8 EVRM (eerbiediging persoonlijke levenssfeer) aantast. Het niet naleven van een noodbevel is gesanctioneerd met artikel 184 Wetboek van Strafrecht (misdrijf).
Het noodbevel is dus een zwaar middel waar de invloed van de gemeenteraad alleen ligt in de politieke controle, in die zin dat een meerderheid van de gemeenteraad zou kunnen concluderen dat het een te zwaar middel is geweest en de burgemeester daarop politiek afrekent.

Controlefunctie

De noodverordening richt zich tot aan een grote groep en is vaak van langere duur. Het schenden van de verordening is een overtreding en geen misdrijf. Een noodverordening moet worden afgekondigd en kenbaar worden gemaakt aan de betrokkenen en de gemeenteraad. Verder moet deze op tijd worden ingetrokken. Volgens de Gemeentewet moet de gemeenteraad in de eerstvolgende vergadering de verordening bekrachtigen. Daarmee heeft zij een controlefunctie. Wanneer de gemeenteraad de noodverordening niet bekrachtigt, vervallen de daarin opgenomen voorschriften.
Als dat gebeurt, kan de burgemeester administratief beroep instellen bij de Commissaris van de Koning. Deze laatste moet binnen twee dagen beslissen. Bij een noodverordening rijst nog de vraag of deze door de raad kan worden geamendeerd. Hoewel in de Gemeentewet niet expliciet uitgesloten, moet de vraag of het geamendeerd kan worden ontkennend worden beantwoord. Immers de noodverordening wordt door de raad niet vastgesteld maar alleen achteraf gesanctioneerd. Ook hier kan de gemeenteraad dus alleen politieke controle uitoefenen.

Cees Rootjes, voorzitter rekenkamercommissie gemeente Wormerland

ceesrootjes@hotmail.com

Vorige artikel
Niet alleen een ambt, ook een ambacht
Volgende artikel
Hoe hangt de voorhangprocedure er in uw raadzaal bij?

Categorie: Raadsledennieuws

Lees Interacties

GERELATEERD

Rotterdam loopt voorop met digitale balie

Foto: gemeente Rotterdam Samen vanaf de roze wolk aangifte van de baby doen via videobellen. Dat kan sinds kort via de digitale balie van de gemeente Rotterdam, die in korte tijd door de coronapandemie uit de grond is gestampt. Andere Nederlandse gemeenten zijn nog niet zover. Rotterdammers kunnen sinds afgelopen december makkelijk, snel en veilig... lees verder

Zonnepanelen op bedrijfspanden mogelijk lokaal verplicht

Vanaf 2022 kunnen gemeenten ondernemers verplichten hun daken vol zonnepanelen te leggen. Een verplichting om panden ‘energieneutraal’ te maken behoort ook tot de mogelijkheden. Minister Ollongren van BZK scherpt hiervoor de uitwerking van de Omgevingswet aan. De extra bevoegdheid voor gemeenten krijgt gestalte in het herziene Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). De voorgenomen wijziging is onlangs... lees verder

‘Financiële situatie gemeenten onhoudbaar’

Bijna acht op de tien gemeenten krijgen dit jaar de gemeentebegroting niet rond. Dat concludeert accountants- en adviesbureau BDO in zijn jaarlijkse rapport over de gemeentefinanciën. Volgens het onderzoek lopen de tekorten op en verschraalt de uitvoering van het openbaar bestuur. In totaal komen de gemeenten naar verwachting 1,3 miljard euro tekort. BDO noemt de... lees verder

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primaire Sidebar

TOPVACATURES

Docent Burgerzaken (gegevens & privacy) – Segment

Teammanager Administratie – Gemeente Den Haag

Assistent rioolbeheerder – Gemeente Gouda

Uw Topvacature op Gemeente.nu

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

Rotterdam loopt voorop met digitale balie

14 januari 2021

Zonnepanelen op bedrijfspanden mogelijk lokaal verplicht

14 januari 2021

‘Financiële situatie gemeenten onhoudbaar’

14 januari 2021

Mogelijk pas in voorjaar duidelijkheid over datum Omgevingswet

14 januari 2021

Nieuwe scan voor impact Brexit

13 januari 2021

Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • Big data
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU

 

Het laatste nieuws van Gemeente.nu in je mail?

Meld je aan voor de algemene nieuwsbrief of een van de themanieuwsbrieven van Gemeente.nu.

Aanmelden

×