Uit een net gepubliceerde kaart van TNO blijkt dat alle gemeenten de aanbevelingen van de WHO overschrijden op het gebied van maximale fijnstofconcentratie per dag. Soms wel met meer dan 90 dagen.
TNO baseert zich bij de kaart op berekeningen en gerapporteerde emissies (de emissie-inventarisatie). Recent publiceerde de Britse krant The Guardian al een overzicht van de gemiddelde luchtkwaliteit in Europa. Daarbij werd de jaargemiddelde blootstelling aan fijnstof (PM2.5) over de periode 2000-2019 getoond. Ook hier kwam Nederland niet goed weg. In het hele land wordt over deze periode van 20 jaar eveneens gemiddeld meer fijnstof gemeten dan de advieswaarde van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Te veel fijnstof in de lucht
Op de interactieve fijnstofkaart is per gemeente te zien op hoeveel dagen de daggemiddelde advieswaarde van de WHO voor fijnstof in 2022 is overschreden. De WHO stelt een grens bij maximaal 15 µg/m3 en het advies is hier maximaal 4 dagen per jaar overheen te gaan. Dat is geen enkele gemeente gelukt. Sommige gingen er ver overheen met meer dan 90 dagen, waarop te veel fijnstof in de lucht aanwezig was.
Groene bushokjes
Gemeenten ondernemen wel initiatieven om de fijnstof uit de lucht te filteren. Zo haalde gemeente Utrecht het wereldnieuws met groene bushokjes, ofwel bushokjes met een dak van gras. Er staan er inmiddels 316 in de stad en uit onderzoek blijkt dat ze effect sorteren en onder meer fijnstof opvangen. Andere gemeenten volgden het Utrechts voorbeeld met groene bus- en tramhaltes. In de gemeente Amsterdam zijn er groene tramhaltes en in Purmerend loopt momenteel een proef met groene abri’s. Ook in Leeuwarden zijn ze zichtbaar in het straatbeeld en Tilburg gaat bushokjes verduurzamen.
Gezondheidsrisico’s
Gedetailleerde dagelijkse informatie over luchtvervuiling is cruciaal volgens TNO. Zo veroorzaakt langdurige blootstelling aan slechte lucht op termijn long- en hartaandoeningen. Daarnaast kan piekbelasting, die lang niet altijd in jaargemiddelden naar voren komt, voor gevoelige groepen leiden tot allerhande gezondheidsklachten, mogelijke ziekenhuisopnames en in het ergste geval zelfs hartfalen waar mensen aan overlijden.
Het Europees Milieuagentschap (EEA) heeft berekend dat in 2020 bijna 240.000 mensen in Europa vroegtijdig zijn overleden als gevolg van blootstelling aan slechte lucht. De Gezondheidsraad in stelde in 2018 al dat blootstelling aan fijnstof verantwoordelijk is voor zo’n 4% van de ziektelast in Nederland.
Gezonde Lucht Aanpak
Daarom heeft TNO de Gezonde Lucht Aanpak ontwikkeld, om beleidsmakers te helpen nauwkeurig in kaart te brengen waar en wanneer mensen aan slechte lucht worden blootgesteld en welke bronnen hiervoor verantwoordelijk zijn. Hierbij wordt gebruikgemaakt van burgermetingen. In 5 concrete stappen kunnen beleidsmakers hiermee de buitenluchtkwaliteit voor inwoners verbeteren.
Er mist in het artikel een nuancering: de afgelopen decennia is een sterke reductie van de PM2,5 concentraties bereikt en bovendien is de WHO advieswaarde o.a. voor PM2,5 in 2021 aangescherpt. Neemt overigens niet weg dat er nog een verdere verbetering van de luchtkwaliteit nodig is!
Zie: https://www.clo.nl/indicatoren/nl0532-fijnere-fractie-van-fijn-stof-pm-25
Ook hier kwam Nederland niet goed weg. In het hele land wordt over deze periode van 20 jaar eveneens gemiddeld meer fijnstof gemeten dan de advieswaarde van de Wereldhandelsorganisatie (WHO).
WHO = World Health Organiztion / > https://www.who.int/
WTO = World Trade Organisation / > https://www.wto.org/index.htm / Wereldhandelsorganisatie
Excuses, aangepast