Gemeenten pleiten voor concrete maatregelen en financiële steun om de circulaire economie versneld vorm te geven. Ook het bedrijfsleven vraagt om maatregelen. ‘Vrijwillige afspraken alleen zijn onvoldoende om de markt daadwerkelijk te veranderen.’
Circulaire ambities van gemeenten
Gemeenten benadrukken dat een duurzame circulaire economie vraagt om meer visie en regie. Dat zegt de VNG in de inbreng voor het debat over circulaire economie van 11 september. ‘Ons huidige grondstoffengebruik is onhoudbaar, leveringsrisico’s nemen toe en circulaire doelen dreigen te worden afgezwakt.’
Uit de Integrale Circulaire Economie Rapportage 2025 blijkt dat het grondstoffengebruik tussen 2020 en 2022 toenam, terwijl markten voor circulaire producten achterblijven. Gemeenten zien echter mogelijkheden, zoals het koppelen van circulariteit aan de woningbouwopgave, het ruimtelijk inpassen van circulaire infrastructuur en het behoud van ruimte voor circulaire bedrijvigheid. De VNG dringt aan op een concreet kader, betere wetgeving, regie en financiële ondersteuning om de circulaire economie te stimuleren.
Risico extra verbrandingsbelasting
Het voorstel voor een plasticheffing bij producenten is van tafel. Gemeenten waarschuwen echter dat dit niet verhaald mag worden op de inwoners via een hogere afvalstoffenheffing. Dit zou de lasten verhogen en het circulariteitsstreven hinderen. Bovendien kunnen recyclebedrijven daardoor dieper in de problemen komen. Recyclebedrijven blijven nu al met moeite overeind. Als ze extra verbrandingsbelasting moeten gaan betalen om hun onbruikbare restanten kwijt te raken, gaan de kosten verder omhoog.
In korte tijd zijn er al meer dan tien plasticrecyclebedrijven failliet gegaan. MVO Nederland is van mening dat vrijwillige afspraken alleen onvoldoende zijn om de markt daadwerkelijk te veranderen. De organisatie pleit voor het instellen van ‘de circulaire hefboom’. MVO Nederland ontwikkelde dit samen met producenten, recyclers en maatschappelijke organisaties. ‘Bedrijven die investeren in duurzame alternatieven krijgen geld voor innovatie en het verlagen van hun kosten. De vervuiler betaalt, en via het fonds komt dat geld terecht bij bedrijven die wel willen veranderen naar minder fossiel plasticgebruik.’
Afvalpreventie
Gemeenten willen dat het kabinet inzet op afvalpreventie en beperking van slecht recyclebare producten bij de bron. Zij pleiten ervoor om slecht te recyclen verpakkingen uit de markt te halen: ‘Hiermee wordt de ‘kraan aan de voorkant dichtgedraaid’ en wordt de druk op huishoudelijke afvalstromen structureel verlaagd.’
Hergebruik is een effectieve manier om de hoeveelheid afval te verminderen. Bijvoorbeeld door kringloopwinkels. Ook die sector staat echter onder druk. Onlangs ging de Haagse Kringloop Schroeder, met zeven kringloopwinkels, failliet. Daarnaast stapelt de afgedankte fast fashion, dat door de slechte kwaliteit vaak niet geschikt is voor hergebruik, zich op. De branchevereniging Kringloop Nederland ondersteunt de (aangenomen) motie Stoffer, die vraagt om een aanpak tegen ultra fast fashion. ‘Wij onderschrijven dan ook, naast onze eerdere verzoeken, van harte de oproep van MVO Nederland om snel met een reclameverbod voor (ultra) fast fashion te komen, een snelle inwerkingtreding van de circulaire hefboom voor textiel, en het verstevigen van tariefdifferentiatie in de UPV Textiel.’
Haarlem: van ambitie naar concrete actie
Veel gemeenten zijn al hard aan het werk om circulair te worden. Haarlem is een van die gemeenten. De gemeente streeft ernaar in 2040 een volledig circulaire stad te zijn. ‘Om resultaten meetbaar te maken, hebben we een uitgebreide analyse van grond- en afvalstromen opgenomen in de kadernota en begroting. Met tabellen en indicatoren voor CO2-uitstoot en milieukosten brengen we steeds beter in kaart waar onze invloed ligt’, zegt beleidsadviseur Christiana van Lammeren. Ze adviseert andere gemeenten die stappen willen zetten richting circulariteit om klein te beginnen en te kijken wat er in de stad leeft. In Haarlem was dat voedsel en textiel, omdat dat thema’s zijn die zowel inwoners als ondernemers direct raken. ‘Juist door klein te beginnen en kleine successen zichtbaar te maken, krijg je mensen mee.’
Geef een reactie