Foto: Tocardo
In de recent verschenen Nationale Omgevingsvisie haalt minister Ollongren windmolens op land en zonneweides flink onderuit vanwege hun ruimte-impact. Met biomassa al langer in het verdomhoekje zijn gemeenten naarstig op zoek naar alternatieven. De gemeente Buren wil inzetten op waterkracht om energie op te wekken, en is daarin niet de enige.
Wethouder Duurzaamheid van de gemeente Buren, Pieter Neven, zal vrijdag op de virtuele algemene ledenvergadering van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een krachtig pleidooi maken voor de duurzame energiebron waterkracht. In een motie roept hij het VNG-bestuur op er bij het Rijk op aan te dringen de huidige systematiek van de Regionale Energiestrategieën (RES’en) uit te breiden. Op dit moment kan waterkracht weliswaar als bewezen techniek een plek krijgen in een RES, maar de groene krachtbron telt niet mee voor de nationale doelstelling van 35 terawattuur aan duurzame elektriciteit in 2030. Het VNG-bestuur ondersteunt de motie in een preadvies.
Onderhandelingsmoment
‘De motie kwam uit de koker van onze VVD-fractie tijdens de raadsvergadering over ons concept-RES,’ vertelt Neven, zelf wethouder namens de Protestants Christelijke Groepering (PCG). ‘Het doel was in de bestaande RES al ruimte te creëren, maar het VNG-bestuur wilde de landelijke afspraken niet openbreken.’ Een geschikt moment om wel aan de bel te trekken is de eerstvolgende actualisatie van het Klimaatakkoord, voorzien na publicatie van de RES 2.0 in 2022. Neven verwacht dat een onderhandelingsmoment zich veel eerder aan zal dienen, nu ook Brussel de lat voor CO2-reductie in 2030 op 55 procent legt. ‘Europa schroeft het duurzaamheidstempo op en Nederland kan niet achterblijven. In het Gelders Klimaatakkoord hebben wij al 55 procent als doel gesteld.’
Rivierenland
Buren neemt zelf deel aan de RES Rivierenland (fruitdelta). De concept-RES beschrijft waterkracht nadrukkelijk als een van de opties. ‘Voor onze regio is het water dat in de grote rivieren stroomt, een mooie en kwalitatief hoogwaardige energiebron die een substantieel aandeel kan leveren,’ weet Neven. ‘Je praat over een constante energieleverancier met nauwelijks ruimte-impact.’ De gemeente heeft sinds eind jaren tachtig een waterkrachtcentrale staan in de Neder-Rijn bij Maurik. In dezelfde RES-regio is in de gemeente West Maas en Waal sinds 1990 een waterkrachtcentrale in bedrijf. Beide centrales wekken samen een flinke hoeveelheid energie op (440 megawattuur).
De RES-regio wil zelf met 632 megawattuur aan de nationale doelen bijdragen. In de RES 1.0, die juli 2021 af moet zijn, wil de regio een verdubbeling van dat conceptbod neerleggen. ‘Het is niet de bedoeling bestaande waterkracht mee te laten tellen. We willen nieuwe projecten starten. De regio voert overleg met Rijkswaterstaat over wat er in de uiterwaarden mogelijk is.’ Bij Ochten en Tiel lopen op dit moment al proefprojecten met stroomopwekking rond de kribben van de grote rivieren en bij de sluizen.
Niet alleen
De gemeenten in Rivierenland staan niet alleen. In tien van de dertig concept-RES’en staat waterkracht genoemd als interessante optie. De RES-regio Zeeland heeft in zijn RES 1.0 zelfs concrete doelen in termen van harde megawatts geformuleerd. In de Oosterscheldekering draait sinds 2015 een kleine getijdencentrale. Holland Noord wil ruimte creëren voor pilots met getijdenenergie. Opvallend genoeg profiteert Nederland Waterland nog maar weinig van energie uit water. Een recente studie bevestigt de potentie. Waterkracht kan 10 procent van de vraag naar duurzame elektriciteit in ons land stillen.
In het Klimaatakkoord is de opwekking van energie uit water echter de grote afwezige. Door de focus op zon en wind is waterkracht van de overheidsradar geraakt. Voor investeerders is windenergie lucratiever vanwege de hogere teruglever-vergoedingen. Het grootste obstakel was het gebrek aan politieke wil. Tot voor kort. Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) laat een routekaart naar elektriciteit uit water in 2030 opstellen, die voor het eind van het jaar klaar moet zijn.
Geef een antwoord