Arnhem presenteerde recent haar plan om de gevolgen van klimaatverandering te beperken. Ook andere gemeenten ondernemen actie en schakelen daarbij vaak inwoners en ondernemers in. Klimaatverbond Nederland roept gemeenten op tot een hitteaanpak met speciale aandacht voor koeling.
De gemeente Arnhem ontwikkelde recent een plan om de gevolgen van klimaatverandering te beperken. In de Klimaatadaptatiestrategie 2020-2030 staat beschreven wat nodig is voor een stad die beter bestendig is tegen extreme droogte, hitte en plensbuien. Zo is er de ambitie om de hoeveelheid asfalt en stenen terug te brengen met zo’n 10 procent. Netwerken van schaduwroutes en koelteplekken worden aangelegd in de binnenstad, en bij winkelcentra. Daarnaast staat het planten van meer bomen op de agenda.
Plan en subsidie
In het plan is veel aandacht voor samenwerking. Tussen de gemeente, inwoners, woningcorporaties, waterschappen, onderwijsinstellingen en het Platform Arnhem Klimaatbestendig. ‘Door onze krachten te bundelen, zorgen we dat Arnhem in de toekomst zo goed mogelijk is voorbereid tegen steeds extremer weer,’ aldus wethouder Cathelijne Bouwkamp.
Hiervoor is ook een nieuwe, stadsbrede subsidieregeling opgesteld. Inwoners en ondernemers die een idee hebben om de stad te wapenen tegen hitte, extreme wateroverlast of droogte kunnen de komende drie jaar een beroep doen op de subsidieregeling Initiatieven Klimaatadaptatie. Hiervoor is 450.000 euro beschikbaar.
Samen met inwoners
Meer gemeenten pakken op vergelijkbare manier de handschoen op. Amsterdam kwam met de Strategie Klimaatadaptie. In Utrecht werden vorig jaar zo’n driehonderd bushokjes voorzien van een groen dak (de gemeente werd hierdoor wereldnieuws). Eindhoven bracht Op naar een groen(er) Eindhoven uit. Een boekje om inwoners en ondernemers die willen bijdragen aan een groenere binnenstad duidelijk te maken ‘wat goed groen nu precies is’.
Denk daarbij aan gevel- en dakbekleding, het aanplanten van bomen en het gebruik van hangplanten. Eerder schreven we al over gemeenten die samen met bewoners vergroenen in de strijd tegen de effecten van klimaatverandering: van gratis geveltuintjes tot bushokjes met groene daken.
Kwetsbaren uit de hitte
Klimaatverbond Nederland roept gemeenten om óók geld te reserveren voor een hitteaanpak. ‘Neem in de begroting van volgend jaar afhankelijk van de grootte van de gemeente 10.000 tot 50.000 euro op, voor de aanpak van het hitteprobleem, gericht op gebied, gebouw én gezondheid.’ Dit geld moet vooral gaan naar de samenwerking tussen afdelingen en organisaties in de ouderenzorg, woningbouw en ruimtelijke klimaatadaptatie. Om de gevolgen van hitte eerst voor kwetsbare groepen beter op te vangen.
In de heetste week van dit jaar overleden in Nederland circa 500 mensen meer dan normaal. De oversterfte deed zich vooral gelden in verpleeghuizen. Het CBS schrijft die extra doden toe aan de hittegolf. De cijfers zijn een sterk signaal dat er extra aandacht moet komen voor de risicogroep, aldus Madeleen Helmer, projectleider Klimaatadaptatie.
Helemaal omdat we in de toekomst naar verwachting steeds meer met hitte te maken zullen krijgen. ‘Het is dus hoog tijd dat er echt goed wordt gekeken naar koelsystemen en andere maatregelen. En dan niet alleen achteraf, als we reconstrueren wat er is misgegaan. Het gaat om vermijdbare sterfte.’
Gebrek aan geld
Uit een enquête onder tachtig gemeenten blijkt dat de aandacht voor hitte weliswaar toeneemt, maar dat nog altijd een kleine meerderheid niet voldoende aan de slag zou zijn. Hittestress krijgt bijvoorbeeld ten onrechte minder prioriteit dan wateroverlast. Maatregelen om hitterisico’s te beperken worden hoofdzakelijk getroffen in de openbare ruimte. Veel minder in de (ouderen)zorg, en nauwelijks in en rondom de woning.
Vooral het gebrek aan financiële middelen staat de ontwikkeling van een gemeentelijk hitteplan in de weg staat, zo blijkt uit de enquête. ‘Dit terwijl de kosten heel bescheiden zijn, zeker als je het afzet tegen de budgetten die gebruikelijk zijn bij ruimtelijke adaptatie.’
Koeling
Daarnaast roept het verbond alle gemeenten op koeling een prominente plek te geven in hun Transitievisie Warmte. In de plannen van overheden voor de energietransitie ligt de focus nu grotendeels op warmte en warmtenetten, zo blijkt uit onderzoek. Gemeenten kijken vooral naar de meest voor de hand liggende warmteoplossing per wijk.
Helmer: ‘Er is een aanpak gewenst waarbij de warmte- en de koeltevoorziening in samenhang ontwikkeld worden. Wanneer dit niet gebeurt, kan dit leiden tot vertraging en verkeerde investeringsbeslissingen en dus hoge kosten.’
Geef een antwoord