In de gemeente Westerveld liep de afgelopen jaren een proef met natuurlijke bestrijdingsmethodes in de strijd tegen de eikenprocessierups. Met succes: afgelopen zomer werd de plaagrups op sommige plekken maar liefst tachtig procent minder gesignaleerd. De opgedane lessen zijn nu gebundeld in een praktisch draaiboek vol handige tips.
De gemeente Westerveld startte vorig jaar het driejarige project ‘Natuurlijke bestrijding eikenprocessierups’ samen met een lokale overkoepelende organisatie voor de agrarische sector. Eerder besteedde Gemeente.nu al aandacht aan de veelbelovende resultaten na het tweede jaar van onderzoek. Toen werden op de proeflocatie zo’n tachtig procent minder nesten aangetroffen dan op de controlelocatie waar geen extra maatregelen waren getroffen.
De bestrijding bestond uit het creëren van een aantrekkelijk leefgebied rond de bermen van eikenbomen voor de natuurlijke vijanden van de plaagrups, zoals koolmeesjes, sluipwespen en vleermuizen. Zo timmerden leerlingen van plaatselijke basisscholen bijvoorbeeld nestkastjes en vrijwilligers zaaiden wegbermen in met bepaalde planten- en bloemenmengsels die tijdens de bloei insecten trekken.
Praktisch draaiboek
Tijdens de proef werkten verschillende organisaties samen: stichting Boermarke Wapserveen, Agrarische Natuur Drenthe en rupsenexpert Silvia Hellingman. De eerste partij heeft nu het draaiboek ‘Natuurlijk bestrijden eikenprocessierups’ opgesteld. Het draaiboek is bedoeld als handvat voor wie aan de slag wil gaan. ‘Het is geen blauwdruk van hoe het moet,’ benadrukken de makers. ‘Per situatie moet worden bekeken welke maatregelen nodig zijn om tot een natuurlijke aanpak van de eikenprocessierups te komen.’
In het scenario staan veel handige tips, bijvoorbeeld over de werkwijze van deze gemeente om tot een duurzame aanpak van de eikenprocessierups te komen, hoe je periodieke effectmetingen toepast en welk zaaigoed en planten zich hier goed voor lenen. Het draaiboek staat op de website van Agrarische Natuur Drenthe (klik op de foto om het document te openen, inloggen of registreren is niet verplicht en kan worden overgeslagen).
Een greep uit de handige tips:
- Formeer een kernteam van mensen die de kar trekken.
- Begin in het najaar met de voorbereidingen en de eerste activiteiten, zodat je nog net op tijd bent voor het aankomende rupsenseizoen.
- Samenwerken is dé voorwaarde om tot resultaat te komen: actieve samenwerking tussen burgers, boeren en gemeentelijke overheid leidt tot resultaat.
- Benoem één organisatie of persoon als aanspreekpunt.
- Zorg voor continuïteit in de aanpak.
- Gebruik biologisch geteeld zaaigoed, bollen en planten.
Een kanttekening is ook te vinden in het draaiboek: ‘Het gaat hier om een praktijkproef. Duidelijk is geworden dat er veel factoren zijn die bepalen of er een succesvol resultaat wordt gehaald. Niet alles werkt overal en altijd. Het is daarom belangrijk dat de bestrijding van de eikenprocessierups in een breder perspectief wordt geplaatst. Denk aan meer diversiteit in het bomenbestand, het stimuleren van natuurlijke vijanden en gericht bestrijden door professionals. Er is met andere woorden niet één ultieme oplossing.’
Leidraad Beheersing Eikenprocessierups
Er is sinds kort ook een nieuwe versie beschikbaar van de Leidraad Beheersing Eikenprocessierups. Gemeenten kunnen zich daarmee voorbereiden op de strijd tegen de jeukrups volgend jaar. Niet overbodig, want ook dan wordt een grote ‘plaagdruk’ verwacht.
