Er moet een jaarlijks monitor komen om te peilen of gemeenten wel de juiste balans houden tussen professionele en informele zorg, adviseert de Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (RVZ) aan staatssecretaris Martin van Rijn van VWS.
Van Rijn draagt verantwoordelijkheden voor zorg en ondersteuning over aan gemeenten. In de praktijk gaat het met name om begeleiding (AWBZ), Jeugdzorg en de Participatiewet. Deze decentralisatie gaat gepaard met een forse bezuinigingsopdracht. Van Rijn gaat er vanuit dat gemeenten de taken doelmatiger kunnen uitvoeren doordat ze maatwerk kunnen leveren.
De RVZ ziet in het rapport ‘Gemeentezorg: randvoorwaarden voor een succesvolle decentralisatie van langdurige zorg naar gemeenten’ kansen om de kosten te verlagen zonder dat de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg in gevaar komen. Gemeenten zullen veel meer inzetten op de zelfredzaamheid van mensen en op vrijwilligerswerk en mantelzorg.
RVZ: verschraling ligt op de loer
Wil de overheveling van taken slagen, dan doet de Rijksoverheid er goed aan om jaarlijks te onderzoeken of er in alle gemeenten wel een juiste balans is tussen professionele en informele zorg. Er dreigt verschraling van zorg als gemeenten niet voldoende geld krijgen. Gemeenten die klem zitten, zien zich mogelijk genoodzaakt om de zorg af te wentelen op de professionele zorg die wordt gefinancierd uit de Zorgverzekeringswet of de AWBZ.
“In volkswijken in de grote steden zal het veel lastiger zijn om mantelzorg te organiseren dan in plattelandsdorpen waar iedereen elkaar kent”, zegt RVZ-projectleider Flip van Sloten tegen Zorgvisie. “Grote steden zullen veel moeten investeren in wijkteams die precies weten hoe de wijken in elkaar zitten. De expertise van de teams zal moeten aansluiten op de behoeften van de bewoners. Er zal een dynamiek ontstaan in het kostenniveau. Het is goed als het Rijk de vinger aan de pols te houdt en de middelen eventueel anders verdeelt.”
RVZ: beloon succesvolle gemeenten
Verder adviseert de RVZ om de extra middelen voor wijkverpleging en sociale wijkteams (250 miljoen euro) alleen toe te kennen op voorwaarde dat gemeenten en eerstelijns zorg goed samenwerken. De RVZ vindt ook dat gemeenten die er goed in slagen om ouderen langer thuis te laten wonen een beloning moeten krijgen. Ze voorkomen immers extra kosten in de dure intramurale zorg.
Gemeenten willen niet
Het RVZ-rapport komt uit op het moment dat een meerderheid van de gemeenten het akkoord van Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) met Van Rijn afwijst. In de hersft botste Van Rijn met de VNG toen hij bekendmaakte dat hij afzag van zijn plannen om de persoonlijke verzorging ook naar de gemeenten over te hevelen. Op de valreep wist hij met het VNG-bestuur in december een akkoord te sluiten. Het VNG-bestuur komt vrijdag met een reactie.
