De inburgering gaat op de schop. Gemeenten krijgen vanaf 2020 de regie weer in handen, zodat nieuwkomers niet meer zelf hun inburgering hoeven regelen. Inburgeraars die zich onvoldoende inspannen kunnen sneller dan voorheen een sanctie opgelegd krijgen.
Dat schrijft minister Wouter Koolmees van Integratie in een brief aan de Tweede Kamer. De bedoeling is dat het nieuwe inburgeringsstelsel in 2020 van start gaat. Koolmees erkende eerder dat de huidige aanpak niet werkt. Nieuwkomers moeten zelf een inburgeringscursus zoeken. ‘Dat lukt gewoon niet als je de taal nog niet spreekt,’ constateert de minister, en maakt nieuwkomers een makkelijke prooi voor malafide bureaus. Het duurt verder te lang voordat inburgeraars het Nederlands machtig zijn en voordat ze zonder bijstandsuitkering kunnen.
Persoonlijk inburgeringsplan
Het geld dat het Rijk nu nog uitleent aan nieuwkomers om hun inburgeringsles van te betalen gaat daarom voortaan naar de gemeente. Die stelt een persoonlijk inburgeringsplan op en betaalt en regelt een passende cursus. Nieuwkomers blijven wel zelf verantwoordelijk om binnen drie jaar het verplichte examen te halen. Wie er de kantjes afloopt, kan eerder dan voorheen een boete krijgen of zijn aanspraak op een langere verblijfsvergunning verliezen.
Korten op uitkering
Gemeenten hebben nog een ander middel om de inburgeraar zijn best te laten doen, stelt Koolmees. Het gros van de nieuwkomers krijgt een bijstandsuitkering. De gemeente kan daarop korten als de ontvanger zich niet inspant om Nederlands te leren en geen passend werk of vrijwilligerswerk accepteert. Gemeenten moeten inburgeraars intensiever begeleiden en deze drukmiddelen gebruiken.
Minder schulden
De grotere bemoeienis van de gemeente moet nieuwkomers ook kopzorgen besparen. Zo krijgen zij hun bijstandsuitkering in het begin niet meer helemaal uitgekeerd. De gemeente betaalt de vaste lasten en houdt die op de uitkering in. Daardoor moeten minder nieuwkomers in de schulden terechtkomen.
Taal leren
Zoals Koolmees al bij het aantreden van het kabinet aankondigde, moeten nieuwkomers verder meteen beginnen met Nederlands leren. Een inburgeraar die dat niet op tijd haalt, kan niet meer zomaar een excuus aanvoeren en ontheffing krijgen. Wie bijvoorbeeld niet kan lezen en schrijven, krijgt geen ontheffing, maar mag wel volstaan met een minder hoog niveau. ‘Het doel is: zo snel mogelijk aan de slag en de taal leren op een zo hoog mogelijk niveau,’ vat Koolmees samen.
Uitvoering gemeenten
In de politiek wordt positief gereageerd op de plannen. Ook VluchtelingenWerk Nederland is positief, maar wijst erop dat succes nog niet gegarandeerd is. ‘Het nieuwe inburgeringsbeleid laat nieuwkomers niet langer aan hun lot over. Het succes staat of valt nu bij de uitvoering door gemeenten. Daarom zijn goede afspraken tussen het Rijk en de gemeenten nodig,’ zegt Jasper Kuipers, adjunct-directeur bij VluchtelingenWerk Nederland.
