De gesloten jeugdhulp moet op de schop. ‘We moeten de krachten bundelen en bereid zijn om een aantal (soms) onorthodoxe stappen te zetten,’ schrijven gemeenten, jeugdzorg Nederland, het ministerie van Volksgezondheid en andere betrokken partijen.
Minister De Jonge van Volksgezondheid stuurde maandag het gezamenlijk actieplan De best passende zorg voor kwetsbare jongeren naar de Tweede Kamer. Jeugdigen komen in de gesloten jeugdhulp terecht als sprake is van ‘ernstige opgroei- of opvoedingsproblemen en verblijf noodzakelijk is om te voorkomen dat de jeugdige zich onttrekt aan de zorg die hij nodig heeft of door anderen daaraan wordt onttrokken’.
Voor geen enkel kind goed
Het besef dringt steeds meer door dat langdurig verblijf in dit soort groepen ‘voor geen enkel kind goed is’, schrijft de minister. Een ‘stabiele en liefdevolle omgeving’ moet eerder worden gevonden voor de jongeren. ‘Dat hebben we voor de gesloten jeugdhulp vertaald in minder gesloten plaatsingen, verkorten van de verblijfsduur en het bevorderen van de uitstroom en het terugdringen van gedwongen afzonderen.’
Voorkomen dat jongeren in het circuit terechtkomen en verbeteren van de geboden zorg als het toch zover komt, zijn de hoofddoelstellingen. Op korte termijn plegen instellingen een ‘extra inspanning’ voor een beperkt aantal jongeren die een ‘individuele maatwerkaanpak’ nodig hebben. ‘Omdat zij in de huidige situatie een groot beslag leggen op de tijd gaat dat ten koste van andere jongeren,’ schrijft de minister.
Verbod op separatie
Een belangrijke doelstelling is ook het terugdringen van het aantal zelfdodingen onder de jongeren. Hiervoor komt een registratiesysteem en een aanpak per instelling. Het aantal gedwongen afzonderingen moet ook omlaag en wordt wettelijk verboden. ‘Jongeren geven zelf aan een separatie als traumatiserend te hebben ervaren. Hulpverleners erkennen dat afzonderen ook gebeurt vanuit onmacht.’
Instellingen moet de vernieuwingen per regio en landsdeel afstemmen, waarvoor ze volgens het actieplan de tijd dienen te krijgen. ‘Alleen dan kan het succesvol worden uitgevoerd. Want de uitvoering brengt grote veranderingen teweeg voor de jeugdhulpaanbieders als het lukt om het aantal gesloten plaatsingen substantieel te verminderen: afbouw van huidige capaciteit die gepaard gaat met opbouw van nieuwe vormen van jeugdhulp.’
Meer problemen
Overigens trok Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer dinsdag aan de bel over de minder intensieve vormen van jeugdhulp. De Kamer wil snel een debat over de problemen in de jeugdzorg.
