Er is nog te weinig aandacht voor ouderenmishandeling. Ook is er nog veel handelingsverlegenheid bij professionals in het sociale en medische domein bij constatering van ouderenmishandeling.
Deze conclusies trekt Movisie donderdag 15 juni op de Internationale Dag tegen ouderenmishandeling. Ze blikt terug op wat er de afgelopen tien jaar is bereikt op dit vlak en wat er nog beter kan.
Uitbuiting
Jaarlijks krijgt naar schatting 1 op de 20 ouderen met ouderenmishandeling te maken. Dan hebben we het over fysieke, psychische, seksuele mishandeling, financiële uitbuiting en verwaarlozing. Hoeveel het er precies zijn, is moeilijk te zeggen aangezien de registratie niet precies genoeg is waardoor ouderenmishandeling onder verschillende noemers wordt geregistreerd. VWS heeft opdracht gegeven voor onderzoek naar de aard en omvang. Deze wordt naar verwachting in de loop van 2018 afgerond.
In gesprek gaan
Vaak wordt er bij ouderenmishandeling pas ingegrepen als het heel erg is. Verbetering van vroegsignalering en sneller ingrijpen zijn dus belangrijk. Voor gemeenten ligt er de uitdaging om beleid te ontwikkelen waarbij niet alleen de veiligheidsketen, maar ook de zorgketen is betrokken. Daarbij is het belangrijk dat gemeentelijke instanties snel in de gaten krijgen welke ouderen extra kwetsbaar zijn. Kwetsbare ouderen lopen namelijk een hoger risico misbruikt te worden.
Annemiek Goes, senior adviseur huiselijk en seksueel geweld bij Movisie, is er voorstander van dat gemeenten het gesprek aangaan met inwoners vanaf 70 jaar over hun gevoel van veiligheid of onveiligheid, psychische en/of fysieke beperkingen en specifieke familieproblemen. ‘Een gemeente kan zorgen dat ouderen zich goed voorbereiden op mogelijke beperkingen en zaken regelen, bijvoorbeeld mantelzorg, mentorschap en bewindvoering. Voorlichting, hulp en ondersteuning aan ouderen bevorderen de gezondheid en het welzijn van ouderen, waarbij het gesprek over veiligheid en bescherming tegen misbruik en geweld niet mag ontbreken’, zegt Goes. Om gemeenten bij deze taak te ondersteunen, is er een handreiking geschreven: Preventie en aanpak van ouderenmishandeling.
Samenwerking
Vooral samenwerking tussen lokale teams en Veilig Thuis is volgens Goes cruciaal, omdat in de lokale teams nog vaak het specialisme op dit onderwerp ontbreekt. Maar ook woningcorporaties en banken spelen een rol in het voorkomen en bestrijden van ouderenmishandeling. Bijvoorbeeld als opeens de huur niet meer wordt overmaakt, of als er verdachte transacties plaatsvinden. ‘In meerdere gemeenten bestaan samenwerkingsverbanden met lokale banken, notarissen, politie, wijkteams en ouderenbonden om financieel misbruik van ouderen te voorkomen’, zegt Goes.
Steun voor mantelzorg
Volgens recent onderzoek ontwikkelt bijna veertig procent van de mantelzorgers die zorgen voor een familielid met dementie binnen twee jaar ernstige depressiesymptomen. Goes: ‘Dat betekent dat je op tijd de professionele zorg moet uitbreiden. Bij (dreigende) overbelasting van de mantelzorger moeten anderen bijspringen of moet er hulp voorhanden zijn.’ Overbelasting van mantelzorgers kan namelijk ontaarden in verwaarlozing of mishandeling. Professionals en wijkteams zouden er daarom op moeten letten dat een zorgafhankelijke oudere niet van slechts één persoon hulp krijgt.
