In veel gemeenten in Nederland gaat dit weekend de regenboogvlag uit. Dit in aanloop naar Coming OutDay 2015, aanstaande zondag 11 oktober. De regenboogvlag symboliseert dat een ieder zichzelf moet kunnen zijn en zich geaccepteerd en sociaal veilig kan voelen. Op school, op straat, op het werk, in de zorg, in de sport, in hun eigen sociale kring of waar dan ook.
Er zijn inmiddels 42 Regenboogsteden. Dit zijn gemeenten die een actief beleid voeren voor de emancipatie van lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen en transgenders (LHBT). Gemeenten sluiten hiervoor samenwerkingsverbanden met lokale organisaties die uitvoering geven aan het beleid. Thema’s van het beleid zijn veiligheid, voorlichting op scholen, sociale acceptatie, zorg, sport en aanpak van discriminatie.
Els Meijsen, , Senior adviseur Vakmanschap van Movisie:”Wij ondersteunen de Regenboogsteden en hun uitvoerders met advies op maat en brengen gemeenten en kennis bij elkaar, bijvoorbeeld met een handreiking over hoe het LHTB beleid van de gemeente uit te dragen, zodat het ook op bestuurlijk en beleidsmatig niveau ondersteunt wordt, maar ook met praktische adviezen zoals het aanpassen van de verplichte man/vrouw registratie in overheidsformulieren.”
‘Train de trainer’ naar wijkteams
In de afgelopen periode is er door de organisatie gewerkt aan een ‘train de trainer’ voor sociale wijkteams en LHBT. LHBT’s zijn vaak onzichtbaar en hun problematiek blijft voor veel zorg- en hulpverleners ook onzichtbaar. Soms zijn ze extra kwetsbaar: jongeren die worstelen met hun identiteit, ouderen , transgenders, mensen met een religieuze achtergrond of simpelweg door negatieve reacties uit hun omgeving.
Els Meijsen: “Hoe herken je LHBT problematiek in je buurt? Hoe maak je seksuele diversiteit bespreekbaar? Wat eraan te doen? Welke rol heeft het wijkteam en dus de gemeente hierin? Kortom toewerken naar een signalerende én activerende functie werkt twee kanten op. Door decentralisaties en de transformatie is het doelgroepenbeleid verdwenen, maar dat betekent niet dat er geen specifieke ondersteuning nodig is, ook voor deze burgers.”
Meijsen wijst op het belang van LHBT-beleid in andere gemeenten, de niet-Regenboogsteden: “Er zijn al steeds meer taken verschoven naar de sociale wijkteams. Deze hebben al veel op hun bordje gekregen. Door ons trainingsaanbod hopen wij dat zij ook beter op de LHBT problematiek kunnen inspringen.” Zij vervolgt: “Wij maken organisaties rondom LHBT’s bewust van wat zij sociale wijkteams kunnen bieden. Zij kunnen bijvoorbeeld een goede rol vervullen in het verminderen van eenzaamheid”
Meenemen in ouderen- en thuiszorg
Meijsen: “Het ideaal of wellicht het streven is om het LHBT-beleid bij de sociale wijkteams mee te nemen maar ook in de ouderenzorg en thuiszorg. We merken dat senioren soms opnieuw in de kast gaan uit angst buitengesloten of afgewezen te worden wanneer zij van vreemden afhankelijk worden. De wijkteams kunnen hierin nu juist een belangrijke rol spelen, zij werken veelal al met deze groepen.”
Andere kwetsbare groepen
De vier grote steden hebben extra aandacht voor biculturele LHBT’s, gezien de diversiteit in bevolkingssamenstelling. Binnen bepaalde bevolkingsgroepen is, bijvoorbeeld op basis van religieuze achtergrond, de angst om uit de kast te komen binnen de eigen omgeving, is nog groter dan in de ‘gewone’ maatschappij. Meijsen: “Wij gaan de komende jaren, samen met kenniscentrum seksuele gezondheid Rutgers, een training ontwikkelen en aanbieden aan sociale- en zorgprofessionals om hun deskundigheid ten aanzien van deze cliënten te vergroten.”
Meijsen wijst op nog een kwetsbare groep. “Net als onder ouderen heerst er onder transgenders veel angst en onbegrip, mensen kunnen hierdoor vereenzamen. Ze hebben geen klankbord. Relatief veel zijn werkloos en missen hierdoor een sociaal netwerk. Ze zijn bovengemiddeld slachtoffer van discriminatie in de openbare ruimte.” Het doen van aangifte heeft een hoge drempel, omdat er niet altijd correct ingegaan wordt op de situatie. Sociale wijkteams hebben hierin een preventieve functie; als zij problemen vroeg signaleren in de wijk of bij hun cliënten, dan kan soms een hoop ellende voorkomen worden.
Enkele handige links: De handreiking voor gemeenten & LHBT en eenzaamheid
Els Meijsen is Senior adviseur Vakmanschap bij Movisie, landelijk kennisinstituut en adviesbureau voor toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken
