‘Voorkomen is beter dan genezen. Dat geldt zeker voor schulden. Als mensen vastlopen in schulden, levert dat alleen maar verliezers op.’ Dat schrijft het kabinet in een conceptwetsvoorstel voor gegevensuitwisseling, om snel in te grijpen bij signalen van problematische schulden.
De wetswijziging maakt het college expliciet ‘bevoegd tot het verwerken van persoonsgegevens in verband met de schuldhulpverlening’. Hiermee ontstaat een wettelijke grondslag voor lokale overheden om aan te kloppen bij burgers met betalingsachterstanden, in plaats van dat zij zelf aan de bel trekken. Gegevens van woningcorporaties, energie- en drinkwaterbedrijven en zorgverzekeraars gaan met dat oogmerk naar de gemeente.
Niet vrijblijvend
Dit is niet vrijblijvend, gemeenten moeten ermee aan de slag. ‘Het gaat grotendeels om verduidelijking van bestaande verplichtingen,’ laat een woordvoerder van het ministerie van Sociale Zaken weten. Gemeenten dienen nu al een schuldhulpplan te maken waar zogeheten vroegsignalering in terugkomt. ‘De wetswijziging maakt dat expliciet, dus: uit eigen beweging hulp aanbieden en afspraken maken met schuldeisers.’
Twee achterstanden
Bij betalingsachterstanden op twee of meer vaste lasten moeten schuldhulpverleners contact opnemen met de wanbetaler. Daarbij gelden als termijnen twee maanden huurachterstand, drie maanden achterstand op de energie- of drinkwaterrekening, en vier maanden op de zorgverzekering.
Spanning met AVG
De vroegsignalering levert op dit moment ‘spanning’ op met de AVG, de Europese privacywet, schrijft staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken. De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) moet deze taak en bijbehorende bevoegdheden daarom duidelijker toekennen aan gemeenten. Dat maakt het tot een ‘algemeen belang’ en daarmee een uitzonderingsgrond voor de privacyregels.
Actuele juridische ontwikkelingen vertaald naar de praktijk
Overziet u nog alle mogelijkheden die het recht u biedt om schuldsituaties op te lossen of in ieder geval niet verder uit de hand te laten lopen?
Het Actualiteitencongres Schuldhulpverlening stelt u in één dag op de hoogte.
Huisuitzetting voorkomen
Voor de zorgverzekering, energie en drinkwater bestaat al regelgeving om betalingsachterstanden door te spelen. Maar het is nog onduidelijk wat de gemeente daarmee vervolgens mag doen. Wat betreft woningcorporaties bestaat nog helemaal geen regeling. Dat is een gebrek, aldus Van Ark. ‘Het doel is huisuitzetting voorkomen. Het moment dat een verhuurder de rechter verzoekt de huurovereenkomst te ontbinden is daarom te laat.’
Experimenten
Dat de wettelijke basis vooralsnog onduidelijk is, weerhoudt veel gemeenten niet om al met vroegsignalering aan de slag te gaan. Jan Siebols startte bijvoorbeeld een project in Amsterdam en timmert sindsdien aan de weg voor een landelijke uitrol. Volgens hem hoeven vroegsignalering en privacy elkaar niet te bijten. Utrecht meldde vorig jaar al positieve ervaringen met een proef en kondigde stadsbrede invoering aan.
