Gemeenten ontvangen straks niet alleen gegevens van schuldeisers, het werkt ook andersom. Op het moment dat de schuldhulp gaat lopen, moeten de betrokken overheidsinstanties en bedrijven hiervan weten. Dit blijkt uit de uitvoeringsregels bij het voorstel.
Deze invulling betekent dat gemeenten de persoonsgegevens uit hun schuldhulpbestand moeten doorspelen. Doel hiervan is de ‘samenwerking te bevorderen’ tussen partijen. Dat zou bijvoorbeeld moeten helpen om een schuldregeling af te spreken. Deze en andere maatregelen vormen het bouwwerk om de ‘vroegsignalering’ van schulden in de praktijk bevorderen door privacy daaraan ondergeschikt te maken.
Op grond van de wet
Letterlijk zegt de bepaling in het beoogde Besluit gegevensuitwisseling gemeentelijke schuldhulpverlening: ‘Het college verstrekt het gegeven dat de cliënt schuldhulpverlening ontvangt op grond van de wet aan de gerechtsdeurwaarders, schuldeisers, bewindvoerders en aan kredietregistratie.’ Met dat laatste wordt specifiek gedoeld op wettelijke kredietregistratie.
De gemeente heeft hierin straks dus geen eigen beslissingsbevoegdheid, net zoals bij het wetsvoorstel voor vroegsignalering. De kern daarvan is dat gemeenten een ‘aanbod’ voor schuldhulp moeten doen als ze een signaal van betalingsachterstanden ontvangen. Dit keurslijf roept hier en daar weerstand op.
Anderzijds willen lokale overheden juist graag een wettelijke verankering van de werkwijze die op veel plekken al wordt toegepast. Door bij mensen aan te kloppen na signalen over betalingsachterstanden zijn ergere problemen te voorkomen, zo is de gedachte.
Verplichting nodig
Van Ark legde eerder uit dat de verplichting in feite de basis vormt voor de verwerking van persoonsgegevens, waarvoor strenge regels gelden. Bovendien is het allemaal niet heel nieuw, zo onderstreept ze nog maar eens in de nadere uitwerking.
‘Ook nu verstrekken bedrijven, overheidsorganisaties en andere instanties persoonsgegevens voor schuldhulpverlening. Dat doen zij op grond van wettelijke verplichtingen, de uitvoering van taken van algemeen belang, toestemming of een overeenkomst met de burger.’ De nieuwe wet moet een eenduidige, duidelijke grondslag bieden.
Passende hulp
De regels staan ook gegevensuitwisseling binnen en tussen gemeenten nadrukkelijk toe als de schuldhulp daarbij is gebaat. ‘Om passende hulp te kunnen geven moeten schuldhulpverleners weten of de inwoner andere hulp en dienstverlening krijgt van de gemeente. Daarom regelt de AMvB gegevensuitwisseling tussen de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening en de Participatiewet, Jeugdwet en Wmo 2015.’
De manier waarop de gegevensuitwisseling plaatsvindt, wordt niet aan regels gebonden. ‘Voor een deel van de persoonsgegevens die nodig zijn voor schuldhulpverlening zijn digitale informatiesystemen operationeel. Voor andere persoonsgegevens zijn systemen in ontwikkeling. De AMvB sluit uitwisseling via telefoon, papier, email, enzovoort niet uit.’
‘Grote invloed op praktijk’
Branchevereniging voor schuldhulpverlening de NVVK noemt de uitvoeringsregeling ‘van grote invloed op de gemeentelijke uitvoeringspraktijk’. Gemeenten zijn daarom van plan de uitvoerbaarheid te toetsen tijdens een bijeenkomst later deze maand. Vervolgens zullen ze reageren op de consultatie van het voorstel.
