Het is goed dat het kabinet ‘vroegsignalering’ van schulden mogelijk wil maken. Het voorstel daartoe lijkt gemeenten echter te veel in een keurslijf te dwingen. Dat maakt het niet in alle gevallen een vooruitgang, blijkt uit de reacties.
Gemeenten en andere partijen konden tot woensdag commentaar leveren op de internetconsultatie. Het kabinet wil het college expliciet bevoegd maken ‘tot het verwerken van persoonsgegevens in verband met de schuldhulpverlening’. Dit biedt een wettelijke grondslag voor lokale overheden om aan te kloppen bij burgers met betalingsachterstanden, in plaats van dat zij zelf aan de bel trekken. Gegevens van woningcorporaties, energie- en drinkwaterbedrijven en zorgverzekeraars gaan met dat oogmerk naar de gemeente.
Steun met een ‘maar’
‘We zijn blij dat de staatssecretaris heeft geluisterd naar de wens van gemeenten, schuldhulpverleners en Kamer,’ stelt de gemeente Utrecht voorop. Ook de afdeling armoedebestrijding van de gemeente Amsterdam ‘ondersteunt van harte’ de voorgenomen wetswijziging om de gegevensuitwisseling ten behoeve van vroegsignalering en schuldhulpverlening goed te regelen. Maar de steden maken tevens melding van ‘verbetervoorstellen’ en ‘kritische kanttekeningen’.
‘De hoofdzaak is dat een wetswijziging de mogelijkheden tot vroegsignalering van schulden zou moeten verruimen en de decentrale beleidsvrijheid vooral niet zou moeten inperken,’ schrijft Utrecht. Dat gemeentelijke plannen een verplichting moeten bevatten tot ingrijpen bij signalen over problematische schulden, zou bijvoorbeeld te ver gaan. ‘Het lijkt niet te rijmen met decentralisaties om steeds meer voorwaarden te verbinden aan zo’n plan. Zeker niet zo directief.’
Stap terug
Amsterdam ziet ook te weinig lokale manoeuvreerruimte. De kritiek richt zich onder meer op de nieuwe wettelijke criteria voor ingrijpen. Zo moeten er twee of meer betalingsachterstanden zijn. Dat is een ‘stap terug’ voor de aanpak van de hoofdstad. ‘Waarschijnlijk ben je dan al te laat. Bovendien betekent dat bij enkelvoudige schulden dat er gewoon een deurwaarder ingeschakeld wordt zonder dat een interventie op basis van vroegsignalering vooraf heeft kunnen plaatsvinden.’
Waar een stad als Amsterdam wordt afgeremd, zullen sommige andere gemeenten juist een grote inspanning moeten leveren. Die kanttekening plaatst de NVVK, branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren. ‘Het wetsvoorstel geeft een dusdanig strakke omschrijving van de lokaal in te richten vroegsignalering dat de koplopers worden afgeremd en de starters zichzelf moeten overlopen,’ zo vat de organisatie samen. De reactie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) laat overigens nog op zich wachten.
