Beleid voorkomen zelfmoord wordt wettelijk verplicht

De Tweede Kamer steunt het wetsvoorstel dat een actieve rol voor de overheid verplicht bij het voorkomen van zelfmoord. Gemeenten krijgen een belangrijke taak met een wettelijke plicht om eigen beleid voor suïcidepreventie te hebben. Ze mogen dat beleid wel zelf invullen. Voor de uitvoering komt er jaarlijks 10 miljoen euro per jaar om over gemeenten te verdelen.

Het wetsvoorstel integrale suïcidepreventie werd 3 jaar geleden ingediend door de ChristenUnie en aangepast naar aanleiding van het advies van de Raad van State. PvdA-GroenLinks, CDA, SGP en SP sloten zich al snel bij het initiatief aan. Later volgden ook  NSC, BBB en de Partij voor de Dieren. D66 laat in het debat erover weten achter het voorstel te staan ‘omdat het niet invult wát het beleid moet zijn, maar wel stelt dát er beleid moet zijn’. Daarmee heeft het wetsvoorstel voldoende steun.

Verplicht

De overheid krijgt met het wetsvoorstel de plicht tot suïcidepreventie, die wordt verankerd in de Wet publieke gezondheid. De minister van Volksgezondheid wordt primair verantwoordelijk voor het beleid. Maar de uitvoering komt zoals vaker vooral op gemeenten terecht. Ze krijgen de wettelijke plicht om gemeentelijk beleid vast te leggen en uit te voeren. Na de inwerkingtreding van de wet komt de minister zo snel mogelijk met het landelijke beleid. Na die vaststelling hebben gemeenten één jaar de tijd om hun gemeentelijk suïcidepreventiebeleid te bepalen.

Lokaal maatwerk

‘Ze mogen dit beleid zelf invullen, afhankelijk van wat er lokaal het meest urgent en passend is,’ aldus de indieners van het wetsvoorstel. ‘Juist de mogelijkheid van lokaal maatwerk in de uitvoering kan in belangrijke mate leiden tot een versterking van dat beleid.’ Op basis van de lokale analyse van hoog-risicogroepen en de sociale kaart kunnen gemeenten bepalen op welke manier zij aandacht geven aan suïcidepreventie. Ze gaan bijvoorbeeld zelf aan de slag op basis van voorbeelden vanuit de landelijke agenda suïcidepreventie, al dan niet met steun van 113 Zelfmoordpreventie.

Geld nodig

In 13 GGD-regio’s werken gemeenten met andere partijen aan suïcidepreventie. Zo’n 50 gemeenten hebben zelf suïcidepreventiebeleid, waarbij het beleid varieert in omvang en integraliteit. Volgens de ondertekenaars van het wetsvoorstel moet ‘de vrijblijvendheid eraf’ en is er ook structureel geld nodig. Initiatieven van gemeenten stoppen vaak als de projectsubsidie vanuit de landelijke agenda suïcidepreventie op is.  

10 miljoen per jaar

Het geld voor de nieuwe gemeentelijke taak om suïcidepreventiebeleid te voeren komt via een decentralisatieuitkering. Er wordt vanuit gegaan dat gemeenten het beleid kunnen opstellen met geld uit de gemeentelijke nota publieke gezondheid. Voor de uitvoering ervan is extra budget nodig. ‘Omdat in veel gemeenten suïcides (gelukkig) relatief weinig frequent zijn, werken ze nu vaak op regionale schaal samen en met andere maatschappelijke partners’. Om elke gemeente een solide basis te kunnen geven zou 10 miljoen euro per jaar beschikbaar moeten zijn.

In de praktijk

In de praktijk krijgt waarschijnlijk eerst een beperkt aantal gemeenten een uitkering, omdat ze niet allemaal direct na inwerkingtreding van de wet aan lokaal suïcidepreventiebeleid kunnen werken. Ook kunnen meerdere gemeenten samen een decentralisatie-uitkering aanvragen, bijvoorbeeld van een GGD-regio.

Er komen ook afspraken over de voortgang en monitoring van het beleid. ‘Als gemeenten nauwelijks voortgang boeken in het halen van hun beleidsdoelen,’ schrijven de initiatiefnemers, ‘is een uitkering die meer sturingsmogelijkheden vanuit het Rijk biedt het overwegen waard.’

Tagged With: beleid, preventie, sociaal domein, zelfmoord Filed Under: Bestuur, Sociaal, Veiligheid