Elke gemeente kent plekken ‘waar verschillende vormen van regelovertreding en criminaliteit samenkomen’, maar het ontbreekt nog aan een integrale aanpak hiervan. Dat staat in een zogenoemd greenpaper van VNG Kenniscentrum Handhaving en Naleving.
Het kenniscentrum spreekt van ‘problemen die plaatselijk de kwaliteit van de samenleving aantasten, en regelmatig ook breder doorwerken omdat zij tot ver buiten de gemeentegrenzen kunnen leiden tot de vraag of het lokaal bestuur in het algemeen wel daadkrachtig genoeg is’. Het gaat onder meer om illegale huisvesting van arbeidsmigranten, illegale prostituees, en mensen die woonruimte verhuren ten behoeve van hennepteelt.
Inkomensondersteuning, milieu, overlast
‘Het zijn voorbeelden waar regelovertreding met betrekking tot het sociale domein (inkomensondersteunende voorzieningen) hand in hand kunnen gaan met overtredingen in het fysieke domein (huisvesting, milieu) en veiligheidsdomein (overlast en criminaliteit). Uit de praktijk blijkt dat er bij gemeenten weinig sprake is van een integrale visie op en aanpak van deze problemen.’
Sociale domein
Als het gemeenten al lukt om tot afstemming en integrale handhaving te komen, zou dat zich beperken tot de domeinen van de openbare orde en veiligheid enerzijds en de fysieke leefomgeving anderzijds. ‘Vrijwel geen gemeente voert een integraal handhavingsbeleid waarin ook het sociale domein betrokken is.’
- Hoor en leer van innovatieve aanpakken waarbij niet alleen strafrecht wordt toegepast, maar ook bestuursrechtelijk in wordt gegrepen.
Samenwerking loont
Ondanks het gebrek aan beleid wordt er wel incidenteel samengewerkt, en met succes. ‘Dat samenwerking loont, is in de afgelopen jaren meerdere malen overtuigend aangetoond, in gecoördineerde acties van interventieteams waarin gemeenten, uitvoeringsinstellingen (UWV, SVB en Belastingdienst), Inspectie SZW en politie samenwerkten.’ Daarbij wordt onder meer gewezen op de aanpak van Fort Oranje in Zundert.
Achterliggende oorzaak
Mogelijkheden om de handen ineen te slaan zouden daarom meer benut moeten worden. ‘Het leidt ertoe dat niet alleen het probleem wordt aangepakt, maar ook dat de achterliggende oorzaak in beeld komt. Bij de verdere ontwikkeling van het beleid voor toezicht en handhaving is integraliteit, ook met het sociale domein, een kans voor effectiever optreden.’
Verdere uitwerking
Het kenniscentrum heeft het greenpaper uitgewerkt na gesprekken met uitvoerders, beleidsmakers en bestuurders. Hierna volgt een whitepaper waarin ‘de hoofdlijnen verder worden ingevuld’. Daarin wordt onder meer besproken wat er concreet nodig is wat betreft de rol van het Rijk, budgetten en politieke verantwoording.
