Een bouwvergunning voor een nieuwbouwwoning is dit jaar gemiddeld 24 procent in prijs gedaald. Deze ogenschijnlijke kostenverlaging geeft echter een vertekenend beeld. Een steekproef van Vereniging Eigen Huis (VEH) onder 21 gemeenten, laat grote en onverklaarbare uitschieters naar boven en beneden zien.
VEH voerde het onderzoek samen uit met Woningbouwers NL. In de steekproef gaven 21 gemeenten hun nieuwe bouwleges door. Hieruit komt naar voren dat in de ene gemeente de bouwleges met 80 procent omhoog schieten, terwijl een ander juist dezelfde leges met 90 procent verlaagt. De reden waarom is niet duidelijk. Op basis van deze uitkomsten pleit VEH daarom voor meer transparantie in de onderbouwing van de kosten van nieuwbouwvergunningen.
Lagere leges
In voorgaande jaren was er nog sprake van – soms forse- prijsstijgingen van de bouwleges. De invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024 zou volgens oud-woonminister De Jonge echter moeten resulteren in gemiddeld 30 procent lagere bouwleges. Dit als resultaat van het schrappen van de toezichthoudende taak van gemeenten tijdens de bouw van woningen.
In 16 gemeenten daalden de bouwleges dit jaar daadwerkelijk, met gemiddeld 24 procent. In 4 gemeenten gingen de leges omhoog en 1 gemeente wijzigde de tarieven niet.
Voor een appartement in een complex van 50 woningen gingen de prijzen voor bouwleges juist gemiddeld met 10 procent omhoog. Dat is omdat appartementencomplexen nog niet vallen onder de Wet kwaliteitsborging. Hiervoor voeren gemeenten nog steeds de controle- en toezichttaken uit. In Enkhuizen zijn de vergunningskosten per wooneenheid 3750 euro hoger. In Leeuwarden is er juist sprake van een kostenverlaging van 1140 euro per appartement.
Forse lokale verschillen
Het gemiddelde beeld voor eengezinswoningen en vrijstaande huizen is vertekend door enkele extreme uitschieters, zowel naar boven als naar beneden.
- In IJsselstein verdubbelen de bouwleges voor een vrijstaande woning dit jaar en voor een eengezinswoning betaal je 1237 euro meer aan leges.
- In Alkmaar en Enkhuizen worden beide categorieën bouwvergunningen 15 tot 20 procent duurder.
- In Den Haag schieten de leges voor vrijstaande woningen met 80 procent omhoog, terwijl ze voor eengezinswoningen met 28 procent dalen.
- De prijzen voor een bouwvergunning in de gemeente Noordoost-Friesland dalen spectaculair. Met bijna 98 procent voor eengezinswoningen en 90 procent voor vrijstaande woningen zijn deze verlagingen volgens VEH ‘uitzonderlijk’. Voor een eengezinswoning moet nu 57,60 euro per woning worden afgerekend, voor een enkele vrijstaande woning 567 euro.
‘Deze enorme verschillen kunnen de indruk geven dat de bouwleges met een natte vinger worden vastgesteld,’ aldus VEH-directeur Cindy Kremer. Deze zomer wordt het onderzoek naar de bouwleges voortgezet onder alle gemeenten, zodat er op breder vlak conclusies kunnen worden getrokken.
Door de invoering van de Omgevingswet en de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (deels) zijn legesverordeningen 2024 slecht vergelijkbaar met 2023. Stijgingen en dalingen ten opzichte van vorig jaar zeggen op zichzelf niets over het feit of een gemeente duur of goedkoop is. Tarieven waren vorig jaar misschien te hoog of te laag. Een grote stijging ten opzichte van vorig jaar kan nog steeds betekenen dat het tarief in 2024 lager is dan gemiddeld. Het lijkt mij beter om een vergelijking te maken met de gemiddelde tarieven in Nederland.