Mensen met problematische schulden moeten eerder in beeld komen. Het kabinet stelt daarom 20 miljoen euro extra per jaar beschikbaar voor vroegsignalering en werkt aan een verbeterplan samen met gemeenten en andere organisaties.
Dit schrijven staatssecretaris Nobel (Participatie en Integratie) en staatssecretaris Struycken (Rechtsbescherming) in een kamerbrief met kabinetsreactie. Met de brief reageren ze op het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) Problematische schulden dat eerder dit jaar gepubliceerd werd.
Daaruit bleek dat het aantal huishoudens met problematische schulden uitkomt op 730.000, 1 op de 11 huishoudens. Zij ondervinden hier verstrekkende gevolgen van. Geschat wordt dat problematische schulden jaarlijks leiden tot ten minste 8,5 miljard euro kosten voor de samenleving.
Snellere en betere hulp
Inwoners met dreigende schulden moeten eerder in beeld komen, voordat financiële problemen zich opstapelen, zo schrijven de bewindspersonen in de brief. ‘Een beweging naar de voorkant van de keten is noodzakelijk om (grotere) schuldenproblemen te voorkomen.’ Als een gemeente op tijd een signaal krijgt over een betaalachterstand van bijvoorbeeld een zorgverzekeraar, kan budgetcoaching of een schuldregeling worden aangeboden. ‘Wie in het web van problematische schulden verstrikt is geraakt en er niet meer op eigen kracht uit kan komen, moet kunnen rekenen op adequate en snelle ondersteuning en schuldhulpverlening om weer volwaardig mee te kunnen doen in de samenleving.’
Verbeterplan
Het kabinet maakt de komende jaren 20 miljoen euro per jaar extra vrij voor het verbeteren van vroegsignalering. Dat gebeurt aan de hand van een verbeterplan dat samen met gemeenten, zorgverzekeraars, woningcorporaties en andere partijen wordt opgesteld. Het doel is om vroegsignalering nog effectiever te laten zijn en te verkennen of de onderlinge verschillen kunnen worden verkleind.
Het verbeterplan vroegsignalering, dat eerder dit jaar werd aangekondigd door toenmalig minister Schouten naar aanleiding van een rapport van de Nationale Ombudsman, wordt momenteel uitgewerkt met de betrokken partijen. Hierin wordt ook de aanbeveling van het IBO meegenomen om het aantal mogelijke signalen uit te breiden. In het plan kunnen ook eventuele uitkomsten van de wetsevaluatie vroegsignalering worden verwerkt. Deze evaluatie wordt begin 2025 verwacht.
Basisdienstverlening
Ook investeert het kabinet in de kwaliteit van de schuldhulpverlening door gemeenten. Zo is bijvoorbeeld de basisdienstverlening voor schuldhulp ingezet. Het streven is dat alle gemeenten de richtlijnen en handvatten van ‘Elementen van Basisdienstverlening’ invoeren om zo verschillen tussen gemeenten te verkleinen.
Pakket aan maatregelen
Het kabinet maakt in 2025 24 miljoen euro vrij, oplopend naar structureel 75 miljoen vanaf 2031 voor een pakket aan maatregelen, zo was eerder al bekend. De aanpak Geldzorgen, Armoede en Schulden gaat over in het Nationaal programma Armoede en Schulden: een integrale benadering die voortbouwt op de adviezen uit het IBO.
Zo komt er een integraal schuldenoverzicht. Wie problematische schulden kent, heeft vaak te maken met allerlei schuldeisers. Hierdoor is de kans groot dat diegene het overzicht over schulden kwijtraakt. Bestaande initiatieven worden beter op elkaar afgestemd om te komen tot één schuldenoverzicht. Ook wil het kabinet toewerken naar één loket voor overheidsincasso waar mensen met vragen terecht kunnen en een gratis betalingsherinnering bij verkeersboetes. De eerste stappen zijn al gezet met de totstandkoming van de Betalingsregeling Rijk en het Vorderingenoverzicht Rijk.
Daarnaast wordt ook gekeken ook naar de haalbaarheid van een collectief afbetalingsplan voor schuldeisers. Een pauzeknop voor incasso-activiteiten moet voorkomen dat incassokosten onnodig oplopen. Tot slot werkt het kabinet verder aan strengere eisen voor ‘koop nu, betaal later’-diensten.
Aandachtspunten VNG en Divosa
Op 17 oktober vindt er een commissiedebat plaats over armoede en schulden. De VNG stelde samen met Divosa aandachtspunten op voor de Tweede Kamer. ‘We vragen actie van de Kamer om de ambitie op bestaanszekerheid te concretiseren en stapsgewijs te behalen. Ook moeten tegenstrijdigheden worden aangepakt.’
Zo pleiten de organisaties ervoor om samen te werken met gemeenten voor de toekomst van het stelsel van bestaanszekerheid en vragen ze om een wettelijke grondslag voor proactieve dienstverlening. Ook willen ze dat gegevens gedeeld kunnen worden voor bijvoorbeeld een integraal schuldenoverzicht. Plus een sluitende schuldenketen door het verbinden en faciliteren van rollen en taken, waarbij gemeenten een zorgplicht en regierol hebben.
Als oud ambassadeur van komjijeruit hebben de toenmalige ervaringsdeskundigen dit al aangekaart bij Tamara van Ark, toenmalige Stas SZW. Nu ruim 5 jaar later wordt de door de ervaringsdeskundigen, zien we dat door het vertrek van de Stas NIETS verder is gedaan aan de tips (onze ervaringen). De schulden voor Nederlanders lopen (weer) op door laksheid van de kamer. Ja, er wordt veel besproken – plannen bedacht maar dan stopt het. Huren gaan stijgen – terug levering van energie kost gebruikers geld – BTW omhoog opdat de minderbedeelden onder ons nergens meer naartoe kunnen (films-boeken-theater). Alle aandacht is gericht op asiel en ook Gemeenten worden hiermee opgezadeld. Veel Gemeenten willen wel maar worden door de privacywet kort gehouden. Voor mij is het pijnlijk te lezen dat er plannen zijn voor vroeg signalering wat al 5 jaar geleden inzet had moeten zijn.