Opvallend in de tweede ronde van het Programma Aardgasvrije Wijken is de keuze voor nieuwe technieken als aardwarmte, aquathermie en waterstof. Deze keus komt niet uit de lucht vallen.
Vorige week maakte minister Ollongren van Binnenlandse Zaken de verkozen 19 projecten bekend voor de tweede ronde van het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW). Het aantal proeftuinen dat de eerste duizenden woningen in ons land aardgasvrij of aardgasvrij-ready moet maken staat daarmee op 46. Het overzicht laat zien dat prille technieken als aardwarmte, aquathermie en waterstof de voorkeur hebben gekregen. Het was een wens van Ollongren deze ‘technieken van de toekomst’ mee te nemen.
Vlucht naar voren
Op papier zijn ze veelbelovend, maar in de praktijk hebben ze zich nog weinig bewezen. De keuze lijkt op een vlucht naar voren, omdat warmtenetten op biomassacentrales steeds verder onder druk komen te staan vanuit omwonenden en milieuorganisaties. Wat eveneens opvalt is dat het vaak om projecten gaat die al langer in voorbereiding zijn, maar tot nu toe de financiering niet rond hebben kunnen krijgen. Als PAW-proeftuin moeten de initiatiefnemers een vinger krijgen achter de haalbaarheid van hun project.
Geothermie
Pijnacker-Nootdorp heeft plannen om in de wijk Klapwijk, die aan een herinrichting toe is, woningen aardgasvrij te maken via een geothermische bron, die over enkele jaren wordt aangelegd. De aardwarmtebron is onderdeel van ’s lands grootste geothermieproject Trias Westland. Het warme water uit de Trias-laag in de diepe ondergrond is bestemd voor de deelnemende glastuinders, maar de nieuwe geothermiebron krijgt ook een koppeling met Klapwijk. De 7,5 miljoen euro uit het PAW is goed voor veertig procent van de benodigde investering in het warmtenet voor de wijk. Het college van Pijnacker-Nootdorp heeft aangegeven dat aansluiting in Klapwijk alleen op vrijwillige basis gebeurt. Bij onvoldoende belangstelling van bewoners gaan de plannen niet door.
Zwolle is de tweede gemeente die in een PAW-proeftuin met geothermie aan de slag gaat. De opbrengst van de aardwarmte onder Zwolle-Noord is intussen veel minder dan eerder werd berekend. Eerder dit jaar moesten de verwachtingen voor de aardwarmtebron na onderzoek door experts worden bijgesteld van 6,6 naar 3,3 megawatt aan duurzame energie. Het illustreert de onzekerheid rond boren naar geothermie. De winning van duurzame warmte uit de ondergrond is bovendien nog nieuw voor het verwarmen van woonwijken. In Den Haag werd al in 2012 ’s lands eerste aardwarmtecentrale geopend om duizenden woningen in het zuidwesten van de gemeente duurzaam te verwarmen. Na acht jaar vertraging door technische en financiële problemen is er nu pas groen licht om de eerste huizen daadwerkelijk te gaan verwarmen.
TEO en TEA
Daarnaast komen er zes proeftuinen met aquathermie. In Amsterdam onderzoekt een coöperatie van bewoners en ondernemers of de warmte uit een kanaal is in te zetten voor clusters van steeds 300 woningen. Uiteindelijk wil men een eigen warmtebedrijf oprichten. Doesburg en Venlo hebben eveneens een PAW-subsidie gekregen om thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) te verkennen. Apeldoorn krijgt 7,3 miljoen euro voor een onderzoek naar een warmtenet in de sociale-woningbouwwijk Kerschoten, gevoed door het warme water van een nabijgelegen rioolwaterzuivering. Ook Arnhem en Deventer gaan thermische energie uit afvalwater (TEA) beproeven. Aquathermie krijgt in studies uitstekende kansen toebedeeld om voor tientallen procenten in de Nederlandse warmtevraag te voorzien. Maar er is nog veel onderzoek nodig. Alleen voor wijken die bij een warmtebron liggen, is een aquathermienet rendabel.
Waterstof
De keuze voor twee PAW-proeftuinen die de overstap op waterstof gaan onderzoeken is opmerkelijk. De energiedrager speelt geen significante rol bij het verduurzamen van de gebouwde omgeving. Toch wil de minister dat Nederland er in deze sector leerervaring mee opdoet. Hoogeveen werkt in een consortium met bedrijven en kennisinstellingen al langer aan het plan om honderd huizen in nieuwbouwwijk Nijstad-Oost te verwarmen met cv-ketels die geschikt zijn voor waterstof. Het project krijgt nu 4,4 miljoen euro uit de PAW-pot. Stad aan ‘t Haringvliet op Goeree-Overflakkee heeft vergelijkbare waterstofplannen waar het 5,6 miljoen euro subsidie voor krijgt. Het geld moet voor inwoners de overstap naar waterstof kostenneutraal maken. Het uitgangspunt is dat zij gedurende de komende vijftien jaar geen hogere rekening hebben voor waterstof dan ze zouden hebben voor aardgas. Deze randvoorwaarde moet in het vervolg van het project nog worden ingevuld.
Geef een reactie