De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) geeft Enschede een boete van 600.000 euro, omdat de gemeente wifi-tracking gebruikte in de binnenstad op een manier die niet mag. Daardoor was het mogelijk winkelend publiek en mensen die in de binnenstad wonen of werken te volgen. De gemeente kan zich niet vinden in de uitspraak en kondigt bezwaar aan. ‘Wij volgen niet, wij tellen slechts.’
De inzet van wifi-tracking is aan strenge eisen gebonden en in de meeste gevallen verboden. Enschede besloot in 2017 via sensoren de drukte in de binnenstad te meten. De gemeente huurde daarvoor een bedrijf in dat is gespecialiseerd in het tellen van voorbijgangers. Meetkastjes in de winkelstraten vingen de wifi-signalen op van passerende mobiele telefoons. Iedere telefoon werd apart geregistreerd, met een unieke code.
Privacy niet gewaarborgd
Door te tellen hoeveel telefoons er op een bepaald moment rond een meetkastje zijn, weet je hoe druk het is. Maar houd je over een langere periode bij welke telefoon langs welk meetkastje komt, dan verandert dit ’tellen’ in het volgen van mensen. ‘Uit onderzoek van de AP bij de gemeente Enschede blijkt dat dit aan de hand was. De privacy van burgers was dus niet goed gewaarborgd, omdat zij konden worden gevolgd zonder dat dit noodzakelijk was,’ stelt de privacywaakhond.
De AP erkent dat het ‘niet de intentie van de gemeente was om individuen te volgen’. Er zijn ook ‘geen aanwijzingen gevonden’ dat dit is gebeurd. ‘Maar het inzetten van wifi-tracking die dit mogelijk maakt, is op zichzelf al een ernstige overtreding van privacywet AVG,’ verwijst de autoriteit naar de Algemene verordening gegevensbescherming, het Europese wetgevingskader voor de privacy van burgers.
‘Het is niet de bedoeling dat iemand kan volgen welke winkel, arts, kerk of moskee we bezoeken. Dat is privé en dat moet privé blijven. Zodat mensen zichzelf kunnen zijn, zonder zich geremd te voelen door mogelijke registratie,’ zegt AP-vicevoorzitter Monique Verdier. ‘Een gemeente moet dit grondrecht van haar inwoners vooropstellen.’
‘Ten onrechte gestraft’
De overtreding begon in mei 2018. De interventie van de AP was aanleiding voor de gemeente om al op 1 mei 2020 te stoppen met wifi-tracking, maar Enschede bekent geen schuld aan het volgen van burgers. ‘Wij voelen ons ten onrechte gestraft voor iets dat wij niet beoogden en wat ook feitelijk niet is gebeurd,’ reageert burgemeester Onno van Veldhuizen van Enschede. ‘Het waarborgen van de privacy van onze binnenstadbezoekers is vanaf het begin een voorwaarde geweest.’
Bezoekerstellingen zijn volgens de stad ‘nodig’ om het effect van investeringen en beleid te meten. ‘Het afgelopen jaar heeft laten zien dat het kunnen monitoren van de drukte in je stad actueler dan ooit is, maar nu zijn wij geblinddoekt.’ Enschede spreekt van ‘een verbod op anonieme metingen’ en ‘een stap terug in de tijd’. Handmatige tellingen ‘geven niet altijd een volledig en actueel beeld van de situatie’ en zijn dus minder bruikbaar.
Sdu Commentaar AVG is een zeer complete publicatie met praktisch en diepgaand commentaar op artikelen uit de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). In deze editie heeft de redactie zich bij de bespreking van de kernproblematiek van een artikel steeds gebaseerd op de overwegingen uit de AVG.
Geef een reactie